انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
2
2
2011
08
23
دعبل خزاعی؛ شاعر شهیر اهل بیت (ع)
7
26
FA
محدثه
میرحسینی
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
m.mirhosaini@yahoo.com
این پژوهش، چنانچه از اسمش پیداست، عهدهدار تحقیق و بررسی در حیات دعبل خزاعی شاعر اهل بیت (ع) و شخصیت سیاسی ایشان است: برای وصول به این هدف، سه قسمت ترتیب داده شده و در هر قسمت بخشی از موضوع مورد بررسی قرار گرفته است.
در قسمت اول، به شمهای از حیات دعبل خزاعی به وسیله بیان نام و نسب ایشان با ذکر دیدگاههای مختلف، ذکر خاندان و مخالفان دعبل، که در رأس آن ابوالفرج اصفهانی قرار دارد، بیان نحوه شهادت و نظر شاعران دیگر نسبت به ایشان از جمله محمد بن قاسم بن مهرویه، بحتری، ابن شرف قیروانی میپردازیم.
در قسمت دوم، به حیات ادبی دعبل خزاعی، که شامل مقام علمی شاعر، شعر ایشان و ویژگیهای آن و نمونههای از اشعار میباشد، نگاهی داریم.
در قسمت سوم به بررسی حیات سیاسی دعبل خزاعی و تشیع، ادله آن و شخصیت شاعر را پرداختهایم.
بنا بر آنچه که ذکر شد، بر ما لازم است قدردانی از شاعری که در دوران اختناق شدید فداکارانه از مکتب اهل بیت (ع) حمایت کرد؛ به خصوص که بیشتر مورخان و تاریخنویسان در اختفای نام و آثار ایشان کوشش فراوان داشتند.
پژوهش در این زمینه از لحاظ دستیابی به گنج مخفی ادب و تأیید لطیفی بر معتقدات شیعی نیز بسیار ارزشمند است.
دعبل خزاعی,شاعر اهل بیت,شاعر شیعی,شعر و مدح ائمه (ع)
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70619.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70619_5a281d39229f048a46c756d7dec5e34d.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
2
2
2011
08
23
جایگاه شهر ری در مناسبات سیاسی و نظامی سامانیان و آل بویه
27
42
FA
فاطمه
عبداللهی
کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شیراز
fa1563@yahoo.com
قرون سوم و چهارم هجری یکی از پرحادثهترین مقاطع زمانی تاریخ اسلام را تشکیل میدهند. در این مقطع زمانی، از بین سلسلههای متعددی که به طور همزمان در صحنه سیاسی شرق خلافت عباسی ظاهر شدند، دو سلسله سامانیان و آل بویه به طور بارزی با یکدیگر در کشمکش و نزاع دائمی بودند. ری یکی از مهمترین مناطقی بود که محل زورآزمایی و رقابت این دو سلسله واقع شد. در رقابت بر سر تصرف این شهر، ری بارها دست به دست گردید و زمانی جزء قلمرو سامانیان و زمانی جزء متصرفات آل بویه بود. پس از آنکه سلسله آل بویه موفق شد بر این شهر تسلط یابد، یکی از قدرتمندترین شاخههای این حکومت به ریاست رکنالدوله و فرزندانش در ری استقرار یافته و از آنجا بر ضد دولت سامانی به عملیات میپرداختند. اهمیت این شهر به اندازهای بود که آل بویه مجبور شد برای نگاهداری این شهر علاوه بر نبردهای مختلف نظامی به دفعات متعدد به عقد معاهده صلح و پرداخت حراج به سامانیان تن در دهد. نظر به اهمیت شهر ری در روابط میان این دو سلسله، در این مقاله جریان تاریخی رقابت و همچنین انگیزههای دو قدرت متخاصم مورد توجه قرار گرفته است.
ری,سامانیان,آل بویه,خلافت عباسی,ابوعلی سیمجور
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70634.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70634_385d5e9f05d32143998a87dfe089ac45.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
2
2
2011
08
23
نقش روسیه در جنبش تنباکو
43
66
FA
محمد
احمدی منش
دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران
mam.ahmadimanesh@gmail.com
شورش بر ضد امتیازنامهی تنباکوی شرکت رژی نقطه تحولی هم در مبارزه ضد استعماری مردم ایران و هم در رقابت استعماری دو دولت روسیه و انگلستان در ایران به شمار میرود. امتیازنامه رژی به خودی خود اوج نفوذ سیاسی و اقتصادی انگلستان در ایران بود؛ و جنبشی که بر ضد این امتیازنامه برپا شد و به برچیده شدن آن انجامید این نفوذ را به یکباره و به سود روسیه به مقدار زیادی سست کرد. در خیزش بزرگ مردم و علمای ایران بر ضد امتیازنامه تنباکو، روسها نیز با تحریک و آغالش ناراضیان و با توسط برخی عوامل بانفوذ خود در به راه انداختن اعتراضها و یا جهتدهی آنها دخالت داشتند. این نوشتار بر آن است که به بررسی و ارزیابی فعالیتهای روسیه در جنبش تنباکو بپردازد و دامنههای تلاش آنها برای تأثیرگذاری بر روند جنبش - بیآنکه درباره میزان این تأثیرگذاری رای قاطع بدهد - را بررسی نماید.
روسیه,شرکت رژی,شاه,انگلستان,امینالسلطان
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70636.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70636_6902c8e452d358bd3ca75e3bb165ba3c.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
2
2
2011
08
23
بررسی حیات علمی و فرهنگی علی قلی خان هدایت مخبرالدوله
67
92
FA
علی اصغر
چاهیان
کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه تهران
aliasghar.chahian@yahoo.com
بعد از جنگهای ایران و روس، به ویژه از زمان صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر، ضرورت اصلاحات و نوسازی ایران با وجود موانع متنوع داخلی و خارجی همواره دغدغه بخشی از طبقه حاکمه به شمار میرفت. این بخش از طبقه حاکمه با جذب و فراخوانی نخبگان علمی و فرهنگی همچون خاندان هدایت کنشی مضاعف یافت. رضاقلی خان هدایت با توان و خدمات علمی و فرهنگی و پیوند سیاسی با سلسله قاجار توانست زمینه رشد و تعالی فرزندان و نوادگانش را در طبقه حاکم تسهیل و هموار نماید. فرزند وی، علی قلی خان مخبرالدوله، که خدمات خود را در زمینه علمی و در دارالفنون آغاز نمود، توانست در زمینه نوسازی نقشی چشمگیر داشته و از بانیان اصلی توسعه تلگراف در ایران گردد و مشاغل و القاب مربوط به این پدیده جدید ارتباطی را در میان خانواده خویش موروثی و انحصاری نماید و به تدریج با به دست گرفتن وزارت علوم و دارالفنون باعث گردید تا بسیاری از مناصب علمی و فرهنگی وزارت علوم به خانوادهاش تعلق گرفته و خدمات ارزندهای در این جهت بنماید. در زمینه سیاسی هر چند تجارب وی گذرا و ناچیز است اما باعث گردید تا فرزندانش فقدانها و ضعفهای سیاسی موجود در کشور را درک نموده و در آینده و به ویژه انقلاب مشروطه تأثیرگذار باشند و در کنار وی در منصب صدارت مناصب سیاسی را تجربه نمایند. خدمات وی باعث گردید تا بعد از وی فرزندانش جایگاه و مقبولیت سیاسی خاصی یابند.
مخبرالدوله,قاجار,ناصرالدین شاه,فعالیتهای علمی و فرهنگی
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70637.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70637_aeec2c119878db6f0fd3fb7d3c4b94ff.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
2
2
2011
08
23
بوشهر و جنگ جهانی اول
93
112
FA
علی
سلطانی شایان
دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه تهران، گرایش اسناد و مدارک آرشیوی
a_soltanishayan@yahoo.com
در جنگ جهانی اول، ایران تبدیل به عرصهای برای کارزار روسیه، عثمانی، انگلیس و حتی آلمانها شد. قبل از این، انگلیس و روسیه طی قرارداد ۱۹۰۷ ایران را به سه منطقه تحت نفوذ تقسیم کرده بودند: روسها در شمال، انگلیسیها در جنوب و یک منطقه بیطرف در مرکز.
با آغاز جنگ، موقعیت برتر نظامی و تجاری بوشهر باعث شد تا همزمان مورد توجه قدرتهای بزرگ قرار گیرد. بنابراین انگلیسیها در سال ۱۳۳۳ق/۱۹۱۵م در زمان حکمرانی موقرالدوله، آنجا را به تصرف خود درآوردند. با وجود تصرف آسان آنجا، مقاومتهای سرسختانهای توسط عشایر تنگستانی و قشقایی، مثل رئیسعلی دلواری، ناصردیوان، صولتالدوله، شیخ حسن چاهکوتاهی و زایرخان اهرمی در مقابله با نیروهای انگلیسی صورت گرفت. انگلیسیها در سال ۱۳۳۴ق/۱۹۱۶م در صفحات جنوبی کشور نیرویی به نام تفنگداران پلیس جنوب را در جهت به کارگیری اهداف خود تشکیل داده و آن را جایگزین نیروی ژاندارمری کردند.
از طرف دیگر واسموس، کنسول آلمان در بوشهر به فعالیت علیه نیروهای انگلیسی پرداخت و موفق شد ضرباتی را به قوای انگلیسی وارد سازد. با وجود مقاومتهای نیروهای محلی و سران عشایر، انگلیسیها تا پایان جنگ جهانی اول در منطقه حضور داشتند.
بوشهر,جنگ جهانی اول,اوضاع سیاسی,عشایر,واسموس,موقرالدوله
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70638.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70638_8f75451cd1fe532c3f6120ee3d973678.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
2
2
2011
08
23
نقد در اندیشه آخوندزاده و ملکمخان
113
124
FA
محیا
شعیبی
دانشجوی کارشناسی ارشد اسناد و مدارک آرشیوی دانشگاه تهران
shmahya@yahoo.com
«نقد ادبی» یکی از شاخههای علوم ادبی است که اولینبار در عصر حکومت قاجارها به ایرانیان معرفی شد. این معرفی توسط دستهای روشنفکران صورت گرفت که با اندیشههای جدید غربیان آشنایی داشته و این اندیشهها را در ایران تبلیغ میکردند. دو تن از شاخصترین چهرههای این حوزه میرزا فتحعلی آخوندزاده و میرزا ملکم خان ناظمالدوله هستند و در این نوشتار سعی بر این است که به مقایسه دیدگاه این دو فرد در دو حوزه نقد سیاسی-اجتماعی و نقد ادبی پرداخته شود تا میزان همانندی یا تفاوتهای اندیشههای این دو فرد در این حوزه آشکار شود.
آخوندزاده,نقد ادبی,نقد سیاسی-اجتماعی,میرزا ملکم خان
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70639.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70639_3e5726b0d3fd3cd7fed13c788a844fb0.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
2
2
2011
08
23
پیدایش و تحول بلدیه (شهرداریها) پس از مشروطه
125
138
FA
پروانه
نادرنژاد
کارشناس ارشد تاریخ از دانشگاه شهید بهشتی
parvanenadernejad@gmail.com
مقاله حاضر حاصل پژوهشی راجع به ساختار و کارکرد شهرداریها طی یکصد سال اخیر در جامعه ایرانی است. نقطه عطف شکلگیری این نهاد مربوط به سال ۱۹۰۵م/۱۲۸۵ش یعنی آغاز دوران مشروطیت است. به عبارت دیگر، میتوان این نهاد اجرایی را قالب نوین احتسابیههای قدیمیتر و قالب قدیمیتر شهرداریهای امروز نامید. از دوران مطرح شدن جنبش مشروطه به بعد در ایران، این اداره با نوسانات و تغییراتی در نحوه انتخاب متصدیان و حتی حدود اختیارات آن وجود داشته و در امور شهری به انحای مختلف به مردم ایالات ایران خدمات گوناگونی ارائه میکرده است. اما باید گفت که بلدیهها در زمان پهلوی اول شکل قانونیتر و وضعیت منسجمتری یافتند. پژوهش پیش رو در پاسخ به بررسی تاریخی این نهاد مردمی انجام شده است. مسئله مورد پژوهش این مقاله بررسی این نکته است که سابقه ظهور بلدیهها به چه زمانی برمیگردد؟ چارت سازمانی این نهاد به چه صورت بوده و مراحل تطور آن طی تاریخ معاصر ایران چگونه بوده است؟ ناگفته نماند که پژوهش زیر از نوع توصیفی است.
نهادهای مشروطیت,احتسابیه,قانون بلدیه
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70640.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70640_06ea676fa767843eebd7dc0ae65d973d.pdf