انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
3
2
2012
08
22
به جای سرمقاله
1
3
FA
محمد حسن
بهنام فر
گروه تاریخ دانشگاه تهران
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70667.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70667_bd4bf2363436d206acc3a3aabd4b226b.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
3
2
2012
08
22
جغرافیای تاریخی قهستان (از طاهری تا سلجوقی)
5
36
FA
محمد حسن
بهنام فر
دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران
mohamadbehnamfar@yahoo.com
مصطفی
ملایی
کارشناس ارشد تاریخ از دانشگاه تهران
قهستان در جغرافیای تاریخی ایران هویتی مشخص در پیوند با خراسان بزرگ دارد، این منطقه در طی قرون سوم و چهارم هجری همزمان با به قدرت رسیدن حکومت های متقارن نظیر طاهریان، صفاریان، سامانیان و غزنویان از اهمیت فراوانی برخوردار بود و بین این حکومتها یکی پس از دیگری دست به دست می شد. از ویژگی هایی که باعث جذابیت قهستان برای نهضت های ضد خلافت عباسی بود، وجود موقعیت های جغرافیایی خاص (بین سیستان و خراسان) و وجود گروه های اجتماعی (عیاران، مطوعه و...) و گروه های مذهبی مختلف (مسلمانان، یهودیان، مسیحیان و...) در این منطقه بود. به لحاظ استراتژیکی این منطقه بسیار مهم بوده و خواستگاه عالمان و دانشوران بسیاری نیز بوده است. هدف از این تحقیق، بررسی جغرافیای تاریخی قهستان و وضعیت سیاسی ،اجتماعی و مذهبی آن همزمان با حکومتهای متقارن می باشد که با روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای مورد واکاوی قرار می گیرد.
قهستان,طاهریان,صفاریان,سامانیان,غزنویان,سیمجوریان
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70668.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70668_602dfd36cb1b3d441f807e9bea7ebe72.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
3
2
2012
08
22
تحلیل ماهیت قدرت در سرزمینهای جنوبی دریای خزر (۴۶۶-۶۰۶ ه ق)
37
48
FA
زمانه
حسن نژاد
دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان
سرزمین های حاشیه ی جنوبی دریای خزر در تاریخ ایران، روندی متفاوت را در تکامل حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود نسبت به سایر نقاط ایران گذرانده اند. یکی از ویژگی های این نواحی حضور و قدرت خاندان های محلی فئودال یا بزرگ مالکانی بود که نسب خود را به خاندان های حکومت گر ایران باستان یا همان طبقه ی آزادان می رساندند. مهم ترین عامل قدرت آفرین برای این خاندان ها، مالکیت بر اراضی وسیع بود که این مالکیت ضامن بقای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آنان پس از ورود اسلام به ایران شد. باوندیان یکی از خاندان های صاحب نفوذ بودند که در ارتفاعات طبرستان به مدت 700 سال به حیات خود ادامه دادند. این سلسله با تکیه بر اندیشه حکومتی ایران باستان و با استفاده از ویژگی های جغرافیایی ناحیه، سعی در ایجاد حکومتی نیمه مستقل یا مستقل در سواحل جنوبی دریای خزر داشت. باوندیان در سه شاخه ی کیوسیه، اسپهبدیه و کینخواریه به حیات خود ادامه دادند. این نوشتار نگاهی کوتاه به ماهیت قدرت در عرصه سیاسی طبرستان و سرزمین های جنوبی دریای خزر در عصر حکومت باوندیان اسپهبدیه مقارن با تسلط سلجوقیان و خوارزم شاهیان بر ایران دارد.
سلجوقیان,دریای خزر,طبرستان,باوندیان
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70669.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70669_9bdebe1dc2494506bbeefe98c24a9b7d.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
3
2
2012
08
22
قیام عبداله بن معاویه بن عبداله بن جعفر طالبی و پیامدهای آن
49
68
FA
زینب
علا
دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ اسلام، دانشگاه تربیت معلم
مسعود
بهرامیان
دانشآموخته کارشناسی ارشد تاریخ اسلام، دانشگاه تربیت معلم
در دوران خلافت امویان قیامهای اعتراضآمیز متعدّدی با ماهیّتهای گوناگون، امّا اکثراً با یک هدف و آن هم سرنگونی خلافت رخ داد. قیام عبداله بن معاوبه به عنوان آخرین رشته از قیامهای هاشمی در سال (127ق) و در زمان خلافت مروان بن محمّد، آخرین خلیفهی اموی روی داد. بحران مشروعیّت سیاسی- مذهبی خلافت، اوضاع آشفتهی عراق، درگیریهای درونی خاندان اموی و حبّ مقام، عبداله بن معاویه را بر آن داشت تا قیام خود را با یک پشتوانهی شیعی از شهر کوفه آغاز نماید. در ابتدای امر، کوفیان با او بیعت نموده امّا در لحظهی نبرد با عبداله بن عمر حاکم کوفه، او را تنها گذاشته که این امر منجر به شکست او گردید و رهسپار ایران شد و به مدّت دو سال از اصفهان که آن را به عنوان مرکز حکمرانی خود انتخاب کرده بود بر قسمتهای مرکزی ایران فرمان راند و در نهایت با شکست مجدّد از سپاهیان اموی در زندان ابومسلم خراسانی در شهر هرات به قتل رسید. تسهیل قیام عبّاسیان، گسترش تشیّع در ایران و به وجود آمدن فرقههای غالی بعد از مرگ او از مهمترین پیامدهای این قیام میباشد.
عبداله بن معاویه,امویان,قیام,غلات,موالی,جبال,اصفهان,فرقه
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70670.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70670_bd78b68f713e690899c502973f008696.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
3
2
2012
08
22
سازمان نظامی صفویه از آغاز تا پایان دوره شاه عباس کبیر
69
97
FA
علی غلامی
فیروزجائی
کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین
سعید
حیدری
کارشناسی ارشد ایران اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین
صفویان از همان اوایل تأسیس، سعی کردند با ایجاد ارتشی برخواسته از عزم و اراده ی ملی، بتوانند در مقابل هجوم دولت های همجوار و مخالفان جاه طلب داخلی بایستند و حکومت نوبنیاد صفوی را در محیط و فضایی نسبتاً آرام و دور از تشنجات سیاسی بر پا دارند. دوران حکومت شاه عباس اول را می توان اوج این تغییر و تحولات دانست. چنانکه شاه جوان در همان ابتدای کار با عزمی راسخ و با خرد گرایی تام توانست با نگاهی به گذشته و چشمی به آینده، مهمترین تصمیم سیاسی را درطول حکومت چهل و دو ساله خویش بگیرد و آن ایجاد یک ارتش کاملاً مجهز با فنّاوری روز آن زمان بود که با استعانت از تجربیات اشخاص اروپایی مانند برادران شرلی به وقوع پیوست تا ایران از سایر دول پیشرفته از نظر ابزار و سیستم جنگی عقب نماند.در این مقاله برآنیم که نشان دهیم که سازمان نظامی صفویه در آغاز در شرایطی بوده و اینکه چگونه شاه عباس موفق به ایجاد یک ارتش منظم وپیشرفته شد. چنانکه این ارتش توانست تا مدتها بعد از مرگ شاه عباس کبیر همچنان رکن اصلی و اساسی کشور را ایفا نماید، اما به مرور با روی کار آمدن شاهان بی کفایت و ظهور دوباره هرج و مرج های داخلی رو به افول نهاده و دیگر نتوانست آن کار آیی لازم را در مواقع بحرانی داشته باشد و این روند تا ظهور نادرشاه افشار ادامه پیدا کرد.
شاه عباس اول,سازمان نظامی,قزلباشان,عثمانیان,برادران شرلی
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70671.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70671_a5880951d41d6ce4150c0652fc797922.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
3
2
2019
04
17
آثار و نتایج جنگهای صلیبی
99
120
FA
علیرضا
روحی میرآبادی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
بهاره
رشتی
دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تاریخ گرایش تاریخ عمومی جهان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود
این مقاله به بررسی نتایج و پیامدهای جنگهای صلیبی اشاره دارد. یکی از مهمترین و شاخصترین برخوردها میان شرق و غرب بروز جنگهای صلیبی بوده است که نزدیک به دو قرن ادامه یافت که محدودهی زمانی آن مربوط است به اواخر قرنهای 5 تا 7 قمری/ 11 تا 13میلادی و مکان آن مربوط است به سرزمینهای اروپای غربی، اروپای شرقی و آسیای صغیر و نوار شرقی دریای مدیترانه و فلسطین و شام و مصر. اصلیترین دلیل یا بهانه برای این حرکت اعلام تقدّس بیتالمقدّس است و مقابر و امکنهای که در آنجا وجود داشتند .حال آنکه در عمل، دلایل غیر مذهبی و اقتصادی و سیاسی بر دلایل دینی مرّجح گردیدند. پژوهشگران نتایج به دست آمده را به چند بخش تقسیم کردهاند که عبارتند از: نتایج اقتصادی، علمی و ادبی، اجتماعی و سیاسی. جنگهای صلیبی دارای نتایجی بود که ناخواسته حاصل شدند بدون اینکه پاپها و پادشاهان و امپراتوران، آنها را خواسته باشند. تقریباً به هیچکدام از اهداف خود دست نیافتند و در پایان کلیسا همان قدر آسیب دید که فئودال ها، مردم نیز فقیرتر از گذشته شده بودند. امّا نتایج مثبت جنگهای صلیبی علیرغم کشتهها و تخریبهایی که به وجود آورد، رواج شهر نشینی و نفوذ علوم و ادبیّات و هنر اسلامی در غرب بوده است.
جنگهای صلیبی,نتایج آن,مسلمانان,رواج بورژوازی
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70672.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70672_cf22339a08e0c6430a6b8282cf79bc42.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
3
2
2012
08
22
مشکلات ترویجی-تبلیغی کلیسای ارمنی در قرن چهارم و ابداع خط ارمنی
121
144
FA
علی
مزینانی
دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه تربیت مدرس
azar1367@gmail.com
با اینکه مسیحیت در 301 م در ارمنستان رسمیت یافته بود اما رواج کامل آن و نفوذ کلیسای ارمنی بر توده مردم تا ابداع خط ارمنی ممکن نگردید، در این دروه کلیسا دست به گریبان مشکلات بسیاری بود که عدم تطابق زبان کلیسا با زبان مردمان و تربیت شدن اعضایش تحت نظارت کلیساهای آشوری و بیزانس با زبانهای آنان از جمله آن مشکلات به حساب می آمدند. از آنجا که زبان و خط مرتبط با حوزه فرهنگ در هر نظام اجتماعی است، پس نبود آن نقصی به حساب می آید که نظام خواهی نخواهی برای حفظ کارکرد مفید خود باید آن را از میان بردارد. این که نقش فرهنگ در یک نظام اجتماعی چیست و چطور یک نظام اجتماعی مکانیسمی خود اصلاحگر دارد و این فرهنگ چطور گاهی اوقات اقتصاد و سیاست را از خود متاثر می سازد، در این پژوهش با بردن اطلاعات خام خود به قالب نظریه ساختاری- کارکردی و مکمل آن نظم سیبرنتیک هر دو از تالکوت پارسونز، سعی کرده ایم به تصویر بکشیم. آن چه به دست آمد این بود که میان ابداع خط ارمنی و به دست دادن یک "سنت پایدار" ارتباط مستقیم وجود دارد، امری که در سرگردانی آموزشی کلیسا (چه در مورد عموم مومنان و چه در مورد کادرها) ممکن نیست. اصلاح این کژکارکرد در کلیسا، مجموعه را به یک قدرت تبلیغاتی تبدیل می کند که حداقل سود آن در تضمین حفظ مومنانش است.
کلیسای ارمنی,خط ارمنی,کاتولیکوسی,مسروپ,سنت پایدار
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70673.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70673_c3236059afe55791008436aa0d4470c9.pdf
انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پژوهش در تاریخ
2322-1224
3
2
2012
08
22
مبارزه دامنهدار آل علی (ع) علیه خلافت بنی عباس
145
164
FA
جمیل
حاک یئمز
استاد دانشکده الهیات دانشگاه هیتیت، گروه مطالعات مذاهب اسلامی
محرم
قلی زاده (مترجم)
فارغ التحصیل کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه تبریز
golizademt@gmail.com
مقصود
شهبازی (مترجم)
فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مطالعات قفقاز و آسیای مرکزی دانشگاه تهران
به قدرت رسیدن عباسیان، از مهمترین حوادث تاریخ جهان اسلام میباشد. آل علی<sup>(ع)</sup> و آل عباس، دو خاندان قدرتمند طایفه بنی هاشم، با همکاری یگدیگر دولت اموی را ساقط نمودند. عباسیان، تا پیش از سقوط بنی امیّه، مردم را به اجماع درخصوص مناسبترین فرد از خاندان حضرت پیامبر(الرضا من آل محمد) دعوت میکردند. درنتیجه، بسیاری از شاخصیتهای وابسته به خاندان علی<sup>(ع) </sup>با تاویل شعارها به حق خلافت اولاد حضرت علی<sup>(ع)</sup> به جنبش عباسیان پیوستند. اما بنیعباس با به دست گرفتن رهبری جنبش، علویان را به حاشیه رانده و دولت عباسی را تشکیل دادند. خاندان علی<sup>(ع)</sup> نیز با ادعای اینکه صاحب مستحق خلافت میباشند، علیه بنی عباس جبهه گرفتند. به این طریق آنها به مهم ترین جبهه مخالف حکومت جدید تبدیل شدند. آل علی<sup>(ع)</sup> در دوره عباسیان، برای به دست آوردن حکومت قیام های متعددی را شکل دادند. خلفای عباسی نیز برای ایجاد مانع در مقابل آمال علویان، گاهی راه حل فشار، و گاهی نیز شیوه سازش را ترجیح میدادند. کوتاه سخن آنکه، تخاصم میان دو خاندان مورد بحث، به مدت مدیدی ادامه یافت، و در نهایت موجب تضعیف و فروپاشی خلافت عباسی شد. نوشته حاضر، ترجمه مقاله حاک یِئمِز، محقق مذاهب اسلامی، میباشد. نویسنده در این مقاله ضمن تکیه بر متون دست اول تاریخ نگاری اسلامی، با نگاهی متفاوت نسبت به جامعه اهل سنت، به قضیه پیدایش و استمرار نهضت شیعه در قرون نخستین اسلامی نگریسته است. هر چند در برخی موارد، اظهارنظرهای حاک یئمز جای تامل است؛ اما جهت شناخت موضع و ماهیت نگرش محققان جدید ترک (به عنوان بخشی از جامعه اهل سنت غیر عربی) نسبت به مسائل مختلف تاریخ اسلام، ترجمه و آگاهی از محتوای تحقیقات ایشان ضروری به نظر میرسد.
آل علی(ع),عباسیان,مامون,متوکل,علی الرضا(ع)
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70674.html
https://pdtsj.ut.ac.ir/article_70674_bbb94336ad79b0a112f70bbfb12bbac1.pdf