اندیشه سیاسی غزالی بر اساس «المستظهری» و «الاقتصاد فی الاعتقاد»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

اندیشه سیاسی امام محمد غزالی تابع شرایط سیاسی و اجتماعی عصر خود بود. بر این مبنا آثاری از غزالی که در آن به گوشه های از اندیشه وی به چشم می آید، تا اندازه زیادی تابع این نظر است. وی در کتاب فضایح الباطنیه که عمدتاً حول محور ردیّه نگاشته شده و در فصولی نیز به بحث امامت و رهبری جامعه اسلامی نیز اشاره دارد که بیشتر نشان دهده دغدغه حاکم بر زمان نگارش اثر مذکور است. در کتاب دیگر ایشان، یعنی«الاقتصاد فی الاعتقاد» که تا حدودی از مباحث مناقشه انگیز دار الخلافه بغداد دور افتاده است با آزادی بیشتری در مورد رهبری بحث می کند. با این وجود ایشان در هر دو اثر بر وجوب امامت تأکید دارد و این وجوب یک امر مصلحتی و برای انتظام دین و دنیا است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ghazali's Political Thought Based on "AlMostazhari" and "Al-Eghtesad fi Al-Eteghad"

نویسنده [English]

  • Abdolvahed Ghaderi
ابن اثیر، (1370) الکامل، جلد9، ترجمه محمد حسین روحانی. تهران: اساطیر
نعنعی، عبدالمجید،(1384) دولت امویان در اندلس، ترجمه محمد سپهری، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
صدرالدین ابوالحسن علی بن ابی الفوارس، (1933م) اخبار الدولة السلجوقیه. لاهور
اسماعیلیه، دایره المعارف اسلامی
جعفریان، رسول،(1386) تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی، تهران، نشر علم، چاپ اول.
غزالی، محمد(1338)، المنقذ من الضلال (اعترافات امام محمد غزالی)، ترجمه زین الدین کیائی نژاد. تهران
ــــــــــــ ،(1380) کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم، جلد اول، تهران، چاپ نشر علمی و فرهنگی، چاپ نهم.
ــــــــــــ ،(1333) مکاتیب فارسی، به تصحیح و اهتمام عباس اقبال، تهران، چاپخانه مجلس.
ــــــــــــ ، فضائح الباطنیه و فضائل المستظهریه با کوشش و مقدمه عبدالرحمن بدوی
ــــــــــــ ،(1423هـ.ق/2003م)، الاقتصاد فی الاعتقاد، شرح و تحقیق و تعلیق الدکتورة إنصاف رمضان، لبنان، بیروت، لطباعه والنشر و التوزیع، الطبعه الاولی.
ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن (1992م) المنتظم، جزء السابع عشر، به کوشش: محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت
لمبتون، (1379) دولت و حکومت در اسلام، تهران: تبیان
زرگری نژاد، غلامحسین، (بی تا)، مقدمه ای بر اندیشه سیاسی در اسلام، جزوه درسی
صابری، حسین،(1387)تاریخ فرق اسلامی(1) فرقه های نخستین، مکتب اعتزال، مکتب کلامی اهل سنت، خوارج، تهران، انتشارات سمت، چاپ چهارم
قادری، حاتم،(1385)، اندیشه های سیاسی در اسلام و ایران، تهران، انتشارات سمت، چاپ هفتم. مجله تخصصی گروه تاریخ دانشگاه تهران، ویژه نامه تاریخ اسلام، شماره ی پیاپی ششم و هفتم، سال پنجم1383، ص 208