سندی از تحریم تنباکو توسط علمای اصفهان (اصفهان: پیشرو در تحریم تنباکو)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه تهران، گرایش اسناد و مدارک آرشیوی

چکیده

طی سفر ناصرالدین شاه به انگلیس امتیازی به نام رژی با ماژور جرالد تالبوت  در رجب 1307 بسته می شود که توتون و تنباکو را به مدت 50 سال در اختیار تالبوت قرار می‌داد. این امتیاز باعث مخالفتهای گسترده ای در شهرهای مختلف ایران شد و بسیاری از تجار و زارعین و به تبع آن علما و مجتهدین خواستار لغو این قرار داد شدند. در اصفهان مجتهدی به نام آقا نجفی (شیخ محمد تقی رازی ) به همراه برادر خود شیخ محمد علی، توتون و تنباکو را تحریم می‌کنند. جدا از میزان تأثیرگذاری این فتوی، با توجه به تاریخ نامه، می‌بینیم که این امر زودتر از فتوای میرزای شیرازی اتفاق افتاده است . این امتیاز بالاخره در جمادی الآخر 1309 از طرف حکومت لغو می‌شود. موضوع این مقال امتیاز رژی و مسأله‌ای که مطرح است این است که فتوای دو مجتهد اصفهان چه تأثیری در روند مخالفتها داشته است و البته خواهیم دید که تأثیرات چشمگیری در پیشبرد اهداف داشته است چرا که مردم در شهرهای مختلف مثل شیراز، اصفهان، تهران و... به این قیام پیوستند و باعث تشدید اعتراضها و در نهایت امر لغو امتیاز شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Document from Tobacco Boycott by Isfahan Scholars

نویسنده [English]

  • Ali Soltani Shayan
آدمیت ، فریدون، (1360)، شورش برامتیاز نامه رژی، چاپ اول، تهران، انتشارات پیام.
بامداد، مهدی، (1347)، شرح حال رجال ایران ، [بی جا].
تیموری ، ابراهیم، (1358)، تحریم تنباکو اولین مقاومت منفی در ایران، چاپ دوم، تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی.
دایرةالمعارف تشیع، (1379)،  زیر نظر احمد صدر حاج سید جوادی،  کامران فانی،  بهاءالدین خرمشاهی،  نظر سعید محبی،  ج8، چاپ اول ، تهران
دایرة المعارف بزرگ اسلام، (1367)، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی،  ج1، چاپ اول، تهران، نشر مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی
صفایی ، ابراهیم، (1346)، اسناد سیاسی دوران قاجار، تهران، [بی ن]