مقاله حاضر حاصل پژوهشی راجع به ساختار و کارکرد شهرداریها طی یکصد سال اخیر در جامعه ایرانی است. نقطه عطف شکل‌گیری این نهاد مربوط به سال ۱۹۰۵م/۱۲۸۵ش یعنی آغاز دوران مشروطیت است. به عبارت دیگر، می‌توان این نهاد اجرایی را قالب نوین احتسابیه‌های قدیمی‌تر و قالب قدیمی‌تر شهرداری‌های امروز نامید. از دوران مطرح شدن جنبش مشروطه به بعد در ایران، این اداره با نوسانات و تغییراتی در نحوه انتخاب متصدیان و حتی حدود اختیارات آن وجود داشته و در امور شهری به انحای مختلف به مردم ایالات ایران خدمات گوناگونی ارائه می‌کرده است. اما باید گفت که بلدیه‌ها در زمان پهلوی اول شکل قانونی‌تر و وضعیت منسجم‌تری یافتند. پژوهش پیش رو در پاسخ به بررسی تاریخی این نهاد مردمی انجام شده است. مسئله مورد پژوهش این مقاله بررسی این نکته است که سابقه ظهور بلدیه‌ها به چه زمانی برمی‌گردد؟ چارت سازمانی این نهاد به چه صورت بوده و مراحل تطور آن طی تاریخ معاصر ایران چگونه بوده است؟ ناگفته نماند که پژوهش زیر از نوع توصیفی است.
)