ساختار، نهادها و کارکردهای نظام دیوانی در عصر تیموریان تا پایان سلطنت شاهرخ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر

2 کارشناسی ارشد رشته تاریخ دانشگاه آزاد واحد شبستر

چکیده

تیموریان عناصر بیابان گردی بوند که با تکیه بر نیروی شمشیر بر جامعه ی ایرانی چیره شدند و فرهنگی برتر برای ارائه به مردم سرزمین های فتح شده نداشتند و تنها به امور سیاسی و نظامی می پرداختند ولی در این میان ایرانیان مسلمان توانستند با فرهنگ بالنده خویش به تیموریان تاتارمنش تمدن و فرهنگ ایرانی بیاموزند. شاهرخ در حکومت خود از دیوان سالاران ایرانی استفاده کرد. در این میان ایرانیان که میزبان مهمان های ناخوانده بودند، خود دارای تخصص بودند. این مطلب قابل توجه می باشد که در دیوانسالاری تمایل موروثی شدیدی وجود داشت و همین امر در تشکیلات دیوانی نوعی تداوم ایجاد می کرد. تاریخ دیوان حکومتی در حوزه سرزمینهای اسلامی در دهه های اخیر در چارچوب تحقیقات پیوسته توجه زیادی به خود جلب کرده است تا حدی که حتی از وقایع سیاسی صرف نیز تطور فرهنگی در مد نظر گرفته می شود و جهات تشکیلاتی حیات حکومتی هم بویژه توجه را به خود معطوف می دارد.از دید تاریخ سیاسی، بایستی طبیعتاً دیوان حکومتی در مرکز ثقل علاقه و توجه قرار گیرد یک بار به عنوان وسیله قدرت سیاسی و بار دیگر به عنوان محل پیدایش یکی از مهمترین رده های منابع تاریخی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Structure, Institutions and Functions of Cynic System in Timurid Era until the end of Shahrokh Reign

نویسندگان [English]

  • Shahrzad SasanPour 1
  • Akram Eyvazlou 2
1
2
آن لمبتون،1372،تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران،ترجمه یعقوب آژند،تهران: انتشارات نی.
ابن عربشاه،1356،عجائب المقدور فی اخبار تیمور؛ترجمه محمدعلی نجاتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
بارتولد،1353،ترکستان نامه،ج1،ترجمه کریم کشاورز،تهران:انتشارات بنیاد فرهنگی ایران.
بوات،لوسین،1384،تاریخ مغول و تیموریان،ترجمه محمود بهفروزی، تهران: آزادمهر.
بوسه،هریبرت،1367،پژوهش در تشکیلات دیوان اسلامی،ترجمه غلامرضا ورهرام، تهران:مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
بیانی،شیرین،1345،تاریخ آل جلایر،تهران:انتشارات دانشگاه.
تاکستن،حیدر،درال،راکسبورد و دیگران،1384،تیموریان،ترجمه یعقوب آژند، تهران:مولی.
جی،آل بویل،1366،تاریخ ایران کمبریج،از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان، ترجمه حسن انوشه،تهران:امیرکبیر
حاجی بن نظام عقیلی،سیف الدین،1337،آثار الوزراء،تصحیح و تعلیق میرجلال الدین حیشی از ارموی،انتشارات دانشگاه تهران.
حافظ ابرو،1349،جغرافیای حافظ ابرو،به کوشش مایل هروی،تهران:بنیاد فرهنگ ایران.
حسینی تربتی،ابوطالب،1342،تزوکات تیموری،تهران:انتشارات اسدی.
خوافی،فصیح احمدبن جلال محمد،1339،مجمل فصیحی،به تصحیح و تحشیه محمود فرخ ، مشهد :باستان
خواندمیر،1333،حبیب السیر فی اخبار افراد بشر،ج3، 4،تهران:خیام
خواندمیر،1317،دستورالوزراء،با تصحیح و مقدمه سعید نفیسی،تهران:اقبال
زمچی اسفزاری،معین الدین محمد،1338،روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات، ج2،تصحیح و حواشی سیدمحمدکاظم امام،انتشارات دانشگاه تهران.
سمرقندی کمال الدین عبدالرزاق،،1365،مطلع السعدین و مجمع البحرین، ج1و2،به تصحیح محمد شفیع،لاهور.
سیوری،راجر،1374،ایران در عصر صفوی،ترجمه کامبیز عزیزی،تهران:نشر مرکز
شامی،نظام الدین،محمدبن علی بن محمد،1363،ظفرنامه،ج1و2،با مقدمه و کوشش پناهی سمنانی،تهران:بامداد
صفا،ذبیح الله،1363،تاریخ ادبیات ایران،ج4،تهران: فردوس
کاتب،احمدبن حسین بن علی،1345،تاریخ جدید یزد،تهران:بی نا.
کاتوزیان،محمدعلی همایون،1380،تضاد دولت و ملت در ایران،ترجمه علیرضا طیب،تهران: نی.
کلاویخو،گنزالس،1366، سفرنامه ،ترجمه مسعود رجب نیا ،تهران : علمی و فرهنگی
منز،بئاتریس فوربز،1377،برآمدن و فرمانروایی تیمور،ترجمه منصور صفت گل، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا
میرجعفری،حسین،1381،تحولات سیاسی،اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی ایران در دوره تیموریان و ترکمانان،تهران: سمت.
نطنزی،معین الدین،1336،منتخب التواریخ،به تصحیح ژان اوبن،تهران،خیام.
نظامی،عبدالواسع،1357،منشأ الانشاء،به کوشش رکن الدین همایونفرخ،دانشگاه تهران.
نوائی،عبدالحسین،1324،رجال کتاب حبیب السیر،تهران،شرکت سهامی چاپ.
وبر،ماکس،دین،قدرت،جامعه،ترجمه احمد تدین،تهران:قومس.
یزدی،شرف الدین علی ،1336،ظفر نامه ،ج 1و2،به تصحیح محمد عباسی ،تهران :امیر کبیر.