تجارت دریایی خلیج فارس از هخامنشیان تا اشکانیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس تاریخ دانشگاه آزاد بندر ماهشهر

2 کارشناسی ارشد مطالعات خلیج فارس

چکیده

خلیج فارس به عنوان یک‌ شاهراه بزرگ تجاری، از گذشته‌های دور تا کنون مورد توجه ایرانیان بوده است. مدارک باستان‌شناسی و متون تاریخی گواهی بر این ادعاست که ایرانیان در دوران باستان، در دریانوردی و تجارت دریایی مهارت زیادی داشتند و سیطره دریایی خود را در خلیج فارس گسترش داده­اند. چنا نکه ایران در تمام  طول دوره هخامنشی مالک مطلق خلیج فارس و حوزه اقیانوس هند بود. آشنایی ایرانیان با دریانوردی و سکونت آنان در سواحل خلیج فارس باعث گردید تا آنان به اهمیت تجارت دریایی پی ببرند. در این دوران اقداماتی در جهت تسهیل تجارت دریایی انجام گرفت. و با سقوط هخامنشیان و روی کار آمدن سلوکیان و اشکانیان، رفت و آمد ناوگان دریایی ایران در خلیج فارس دچار فراز و نشیب هایی شد. چنانکه در دوران سلوکیان قدرت دریایی ایران در خلیج فارس تا حدودی روبه تحلیل رفته بود از اینرو پارتیان تلاش نمودند با استحکام پایه های قدرت خود، تجارت دریایی ایران در خلیج فارس را گسترش دهند. این پژوهش، پژوهشی نظری (توصیفی-تحلیلی) بوده و مبتنی بر روش کتابخانه­ای می‌باشد که از منابع متقدم و پژوهش‌ها‌ی معاصر (جدید) نیز استفاده شده است. هدف از این پژوهش بررسی تجارت دریایی خلیج فارس در دوره هخامنشیان،  سلوکیان . پارتیان می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Maritime Commerce of Persian Gulf from Achaemenids to Arsacids

نویسندگان [English]

  • Alireza Abullahi 1
  • Zeynab Baharvandi 2
آمیه،  پیر، (1349)، تاریخ ایلام، ترجمه­ی شیرین بیاتی، تهران، انتشارات تهران.
ا . م . دیاکونف، (1357)،  تاریخ ماد،  ترجمه ی کریم کشاورز،  تهران،  پیام.
ا.جی بویل، (1368)،تاریخ ایران از سلوکیان تا فرو پاشی دولت ساسانی، ترجمه حسن انوشه، تهران، امیرکبیر.
احتشام زاده،  مرتضی،  (1355)،ایران در زمان هخامنشیان،  تهران،  شرکت سهامی کتابهای جیبی.
اشپولر، بارتولد، (1372)، تذکره جغرافیای تاریخی ایران، ترجمه ی محسن سردادور، تهران، انتشارات توس.
اقبال آشتیانی، عباس، (1384)، مطالعاتی در باب بحرین و جزایر و سواحل خلیج فارس، بی جا،  انتشارات اساطیر.
اقتداری،  احمد، (1364)،از دریای پارس تا دریای چین، بی جا، انتشارات شرکت تحقیق انتشار مسائل حمل و نقل ایران.
اقتداری، احمد،  (1345)،خلیج فارس، بیجا،شرکت سهامی کتاب های حبیبی با همکاری مؤسسه انتشارات فرانکلین.
امیرابراهیمی، عبدالرضا، (بی تا)،خلیج فارس،  تهران، پژوهشگاه علوم انسانی .
بهشتی، رکسانا،(1386)، ر اهنمای سفر به استان فارس، ترجمه­ی حسین یعقوبی، تهران، روزنه.
پطروشفسکی و دیگران، (1354)، تاریخ ایران از دوران باستان تا سده هجدهم،  تهران،  پیام .
پیرنیا، حسن، (1364)، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض ساسانیان،  تهران،  خیام .
تقی زاده،  حسن،(1349)، از پرویزتا چنگیز،  تهران،  فروغی .
تکمیل همایون، ناصر،  (1380)، خلیج فارس، تهران،  دفتر پژوهش های فرهنگی .
توین بی،  آرنولد،  (1379)،جغرافیای اداری هخامنشیان،  ترجمه همایون صنعتی زاده،  تهران،  انتشارات موقوفات افشار .
جعفری،عباس،  (1363)،شناسنامه جغرافیای طبیعی ایران،  تهران،  انتشارات گیتاشناسی.
حافظ نیا،  محمدرضا، (1371)،خلیج فارس و نقش استراتژیک تنگه هرمز،  تهران،  انتشارات سمت.
حسن پیرنیا، (1370)، ایران باستان،  تهران،  دنیای کتاب .
حسن، هادی، (1371)، سرگذشت کشتیرانی ایرانیان،  ترجمه امیداقتداری، شرکت به نشر .
حورانی،  جرج ف، (1338)،دریانوردی عرب در دریای هند،  ترجمه محمد مقدم،  تهران،  ناشر کتابخانه ابن سینا .
خداددیان،  اردشیر،(1380)،  اشکانیان،  تهران،  نشریه به دید .
خلیفه،  مجتبی، (1378)،تجارت دریایی خلیج فارس- چین در سده های میانه به روایت ناظر چینی،  فصلنامه تاریخ روابط خارجی،  تهران،  سال نهم،  شماره 36،  ص 2
رائین،  اسماعیل، (1350)، دریانوردی ایرانیان،  تهران، چاپخانه زیبا .
رو، ژرژ، (1369)، بین النهرین باستان،  ترجمه هوشنگ مهدوی،  تهران، نشر نو.
زرین کوب،  عبدالحسین،  (1373)، تاریخ مردم ایران قبل از اسلام،  تهران،  امیرکبیر.
سیوری،  راجرز. و، جی بی . کلی، (1377)، خلیج فارس از دوران فارس از دوران باستان تا اواخر قرن هجدهم میلادی،  مترجم حسن زنگنه،  قم، ناشر مرکز بوشهر شناسی با همکاری انتشارات همسایه .
شیمپان،  کلاوس،  (1386)، مبانی تاریخ پارتیان،  ترجمه ی هوشنگ صادقی،  تهران،  نشر و پژوهش فروزان روز .
فرای، م ریچارد، (1344)،  میراث باستانی ایران،  ترجمه مسعودرجب نیا،  انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب .
فن گوتشمید، آلفرد. (بی تا)، تاریخ ایران و ممالک همجوار آن از زمان اسکندر تا انقراض اشکانیان،  ترجمه کیکاووس جهانداری،  تهران، سازمان انتشارات علی اکبر علمی.
کالج،  مالکوم، (1357)، پارتیان،  ترجمه مسعود رجب نیا،  تهران، سحر .
کامرون،  جورج، (1372)،  ایران در سپیده دم تاریخ،  ترجمه حسن انوشه،  تهران،  علمی و فرهنگی . کورت،  آملی، (1378)،هخامنشیان،  ترجمه مرتضی ثاقب فر،  تهران،  ققنوس.
گیرشمن، رومن، (1372)،  ایران از آغاز تا اسلام،  ترجمه ی محمد معین،  تهران،  علمی و فرهنگی .
م . آ داندامایف،  (1358)، تاریخ سیاسی و اقتصادی هخامنشیان،  ترجمه میرکمال بنی پور،  تهران،  نشر گستر.
مظاهری، علی،  (1377)، جاده ابریشم،  ترجمه ناصرنویان، تهران،  انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی .
میریان، عباس، (بی تا)، جغرافیای تاریخی خلیج فارس و دریای پارس، خرمشهر، کتابفروشی میریان.
نشات، صادق، (1344)، تاریخ سیاسی خلیج فارس،  تهران،  شرکت نسبی کانون کتاب .
هرودوت،(1368)،  تواریخ، ترجمه وحیدمازندرانی،  تهران،  دنیای کتاب .
وثوقی، محمدباقر، (1384)،تاریخ خلیج فارس و مالک همجوار،  تهران،  انتشارات سمت .
ویستهوفر، یوزف، (1377)، ایران باستان از 550 پیش از میلاد تا 650 پس از میلاد،  ترجمه مرتضی ثاقب فر،  تهران،  ققنوش .
ویلسن، آرنولد، (1366)، خلیج فارس، ترجمه محمد سعیدی،  تهران،  علمی و فرهنگی.