اداره امور شهری رشت در دوره مجلس اول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه تربیت معلم تهران

چکیده

مدیریّت و ادارۀ شهر توسّط مردم، یکی از نتایج بزرگ انقلاب مشروطیّت بود. شهر به عنوان مسقط­الرأس تحوّلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران عصر قاجار، نقش مهمّی را در فرآیند انقلاب مشروطیّت ایفا کرد. بنابراین با ورود ایران به جمع کشورهای دارای حکومت قانون، طرح و برنامه­ای که بتواند امورهای شهر را در حیطۀ اختیارهای مردم قرار دهد، در اولویّت برنامه­های نمایندگان مجلس قرار گرفت. شهر رشت از جمله شهرهایی بود که هم در شکل­گیری انقلاب مشروطیّت و هم در اعادۀ آن پس از استبداد محمّد علی شاهی نقش مهمّی بازی کرد. بر این اساس از همان آغاز شکل­گیری مشروطیّت به تأسیس نهادهای مدنی بر طبق قانون برآمد. یکی از این نهادهای مدنی انجمن بلدیّه(شورای شهر) بود که وظیفۀ مهمّش، حفظ منافع شهر و ایفای حوائج شهرنشینان بود. انجمن بلدیّه با ایجاد قوانین شهری همچون آزاد سازی فروش برخی اقلام، سنگفرش کردن خیابان­ها، تعیین نرخ ارزاق، تنظیفات شهری و ... به بهبود اوضاع نابسامان شهری و آسایش شهروندان شهر رشت پرداخت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Managing Rasht Urban Affairs in the Period of First Parliament

نویسنده [English]

  • Mohammad BiTarafan
اشراقی، احسان، (فروردین و اردیبهشت 1381)، «سخنی دربارۀ کنت دومنت فورت نخسیتن رئیس پلیس ایران»، بررسی­های تاریخی، شماره 38.
حقدار، علی اصغر، (1383)، مجلس اوّل و نهادهای مشروطیّت، تهران، مهر نامگ.
دهقان، محمود، (1380)، «اوّلین انجمن شهر چگونه تأسیس شد»، گیلان­نامه (مجموعه مقالات گیلانشناسی) ، ج 5، به کوشش جکتاجی، رشت، طاعتی.
رابینو، ه.ل، (1352)، مشروطۀ گیلان از یادداشتهای رابینو به همراه وقایع مشهد، به کوشش محمّد روشن، رشت، کتابفروشی طاعتی.
سرتیپ پور، جهانگیر، (1370)، نام‏ها و نامدارها در گیلان،رشت، گیلکان
فخرایی، ابرهیم، (1371)، گیلان در جنبش مشروطه، چاپ سوم، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
قانون تشکیل احتساب، (بی­تا)، کتابخانه و موزه مجلس شورای اسلامی، شماره بازیابی 30/9452.
کتاب نارنجی، (1367)، ترجمۀ حسین قاسمیان، به کوشش احمد بشیری، چاپ دوم، تهران، نور.
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملّی، (1325)، دوره اوّل، تهران، انتشارات ادارۀ روزنامه رسمی کشور.
ناظم­الاسلام کرمانی، محمّد، (1362)، تاریخ بیداری ایرانیان، ج 4، به تصحیح علی اکبر سیرجانی، چاپ چهارم، تهران، آگاه.
نیکویه، محمود، (1387)، تاریخچۀ بلدیّه رشت (از مشروطه تا 1320)، رشت، ایلیا.
واهانیان، روبرت، (آذر و بهمن 1378)، «رشت را فراموش نکنیم»، نشریۀ گیله وا، سال هشتم، شماره 55.
روزنامه­ها
انجمن تبریز، سال دوم (1325 ق).
انجمن ملّی ولایتی گیلان، سال اوّل (1325 ق).
حبل­المتین تهران، سال اوّل (1325 ق).
حقوق، سال اوّل (1325 ق).
خیر­الکلام، سال اوّل (1326 ق).
صبح صادق، سال اوّل (1325 ق).
گیلان، سال اوّل (1325-1326 ق).
نسیم شمال، سال اوّل (1325-1326 ق).
ندای وطن، سال اوّل (1325 ق).