نقش هرموز در تبادلات اقتصادی قرن هشتم و نهم ه ق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی رشته تاریخ - مطالعات خلیج فارس، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشجوی مطالعات خلیج فارس دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

حوزه خلیج فارس و مراکز تجاری آن از دیر باز تاکنون نقش اساسی خود را به عنوان منطقه مهم تبادلات­ اقتصادی در شرق، بویژه حوزه اقیانوس هند به خوبی ایفا کرده است. از این میان جزیره هرموز به لحاظ مجاورت با راههای بزرگ بازرگانی دنیای قدیم، همچون ادویه و ابریشم و قرار گرفتن در مسیر اقیانوس هند از اهمیت تجاری، بازرگانی و استراتژیکی ویژه­ای برخوردار بود. روند حوادث تاریخی نشان میدهد که طی قرون هشتم­ و نهم­هجری جزیره هرموز تبدیل به کانون اصلی مبادلات دریایی شد و جای گزین سیراف و کیش گردید. این مهم در سایه سیاست‌های متعادل و واقع­گرایانه ملوک هرمز در تأمین امنیت تجاری در مناطق تحت نفوذ و اهمیت بخشیدن به تجارت دریایی و درآمدهای حاصل ازآن تحقق پیدا کرد.از طرف دیگر ملوک هرمز با بهره­گیری از موقعیت گذرگاهی آبادی­های تحت اداره خود، در دو بخش ساحل و دریا، با ایجاد ارتباط محلی با همسایگان خود از بیشترین بهره­های اقتصادی برخوردار شدند وتوانستند طی قرون هشتم و نهم هجری به عنوان بزرگترین قدرت دریایی خلیج فارس، نقش عمده­ای در تبادلات اقتصادی هرموز و حوزه اقیانوس هند ایفا کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hormuz's Role in the economic exchanges of Persian Gulf and Indian Ocean in 8th and 9th century

نویسندگان [English]

  • Sajad Rahiminezhad 1
  • Marzieh Javid 2
1
2
چکیده [English]

The district of Persian Gulf and its commercial centers have played their lasting role in economic exchanges of the East, especially of the Indian Ocean distinct. Hormuz Island gained an economic, commercial and strategic importance for the sake of its geographical position and being in the ways of famous and historical roads that are known as the Silk way and the spice way. The historical incidents of the Hormuz Island show that it became the center of economic and commercial exchanges during the eight and nine century and was replaced Kish and Siraf. This matter occurred by the help and policies of the kings of Hormuz (Moluke Hormuz) in providing security and their care of maritime trade. They made the most benefit of Hormuz position and gained a mighty power that could have had a great role in the economic events of the area. In this paper the economic role of Hormuz in the Persian Gulf and Indian Ocean district would be discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Indian Ocean
  • Persian Gulf
  • Hormuz
  • Maritime trade
  • Moluke Hormuz
ابن بطوطه.(1361) سفرنامه، ترجمه علی محمد موحد، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
ابن ماجد، شهاب الدین احمد. (1372). الفواید­فی البحر و القواعد، ترجمه احمد اقتداری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
اشپولر، برتولد، (1351). تاریخ مغول در ایران، ترجمه محمود میرآفتاب، تهران: بنگاه نشر و ترجمه کتاب.
اقتداری، احمد .(1375). آثار باستانی شهر های خلیج فارس، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
اقبال، عباس.(1384) . مطالعاتی در باب بحرین و سواحل خلیج فارس، تهران: چاپخانه مجلس.
توکلی، احمد (1341). تاریخ هرموز و ملوک آن، تهران: مجله کاوش.
حافظ ابرو. (1375).جغرافیای حافظ ابرو، تصحیح صادق سجادی، تهران: نشر میراث مکتوب.
سدید السلطنه کبابی. (1347). بندر عباس و خلیج فارس، تصحیح احمد اقتداری، تهران: دنیای کتاب.
سمرقندی(1960م) داستان سفر به هندوستان و شرح عجایب و غرائب آن، تاشکند، فرهنگ علوم ازبکستان.
سیوری، راجر.(1378). خلیج فارس از دوران باستان تا قرن هیجدهم، ترجمه حسن زنگنه، قم: انتشارات همسایه.
شبانکاره­ای،محمد . (1363). مجمع الانساب، تصحیح میر هاشم محدث، تهران: امیر کبیر.
عبادی، عبدالوهاب (1388). تاریخ جزایر و سواحل خلیج فارس، پایانه کارشناسی ارشد، اهواز: دانشگاه شهید چمران.
فتح اللهی،جعفر (1369)، تاریخ وجه تسمیه خلیج فارس، چاپ دوم، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
قائم مقامی، جهانگیر.( 1369). مسئله هرموز در روابط ایران و پرتقال، مجموعه مقالات خلیج فارس،تهران: وزارت امور خارجه
قزوینی، محمد (1347) یاداشت­های قزوینی،ج­9، به اهتمام ایرج افشار، تهران: دانشگاه تهران.
کازرونی، محمد ابراهیم.(1367) تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس، تصحیح دکتر ستوده، تهران: موسسه فرهنگی جهانگیری.
لسترنج،کای. ( 1364). جفرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
مارکوپولو.(1350). سفرنامه، ترجمه حبیب الله صحیحی، تهران: بنگاه نشر و ترجمه کتاب.
نطنزی،معین الدین(بی تا). منتخب التواریخ، تصحیح ژان اوبن، تهران: انتشارات خیام.
وثوقی،محمد باقر (1380) تاریخ مهاجرت اقوام به خلیج فارس،ملوک هرموز، شیراز: دانشنامه فارس.
وثوقی،محمد باقر (1384) .تاریخ خلیج فارس و ممالک همجوار، تهران: سمت.
وصاف الحضره،(1338). تاریخ وصاف، تهران: کتابخانه ابن سینا.
ویلسون (1363). سفرنامه،ترجمه حسین سعادت نوری، تهران: انتشارات وحید.
هادی­حسن، ( 1371ش) سرگذشت کشتی­رانی ایرانیان، ترجمه امید اقتداری، تهران، شرکت به نشر.
Pires، Tome.(1944).the suma orie of tome pires ،  translated by Armando cortesao.london:Hakluyt society.
Teixiera،Pdro,(1906). the travels of Pdro Teixiera witg the king of hormoz , ،  translated  by William J. londan.