جغرافیای تاریخی بندر بوشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد تاریخ گرایش مطالعات خلیج فارس دانشگاه تهران

چکیده

منطقه بوشهر یکی از قدیم‌ترین لنگرگاه‌های تجاری ایران بوده است. اهمیت تجاری و ارتباطی این منطقه، فراز و نشیب‌های زیادی را در تاریخش سبب شده است. بررسی هریک از تحولات رخ داده در بندربوشهر نیازمند آگاهی از جغرافیای تاریخی این بندر و پیشینه تاریخی مکان بروز رویداد است. در نوشتار پیش رو تلاش شده است تحولات رخ داده در این خطه مورد مطالعه قرار گیرد و چشم‌اندازی از گذر زمان بر این منطقه از دوره باستان تا اواخر دوره قاجار ارئه شود. اگرچه بندربوشهر بندری نوبنیاد محسوب می‌شود و از سده دوازدهم هجری با اقدامات نادرشاه افشار و پس از آن تحت اداره آل‌مذکور اهمیت سیاسی و اقتصادی فزاینده‌ای یافت، ولی شبه‌جزیره بوشهر پیشینه‌ای پنج هزارساله دارد که پشتوانه‌ای تاریخی برای بندربوشهر به حساب می‌آید. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Historical Geography of Bandar Bushehr

نویسنده [English]

  • Shiva Taghvai
ابن بلخی، فارسنامه ابن بلخی، شیراز: بنیاد فارس شناسی،1374.
استفان رای، گرمون، چالش برای قدرت و ثروت در جنوب ایران، ترجمه حسن زنگنه، قم: همسایه، 1378.
اسدپور، حمید، تاریخ اقتصادی و سیاسی خلیج فارس در عصر افشاریه و زندیه، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی،1378.
افشار سیستانی، ایرج، پژوهش در نام شهرهای ایران، تهران: روزنه،1378.
افشار سیستانی، ایرج، خلیج فارس و کشورهای جنوبی آن، تهران: قلم آشنا،1380.
افشار سیستانی، ایرج، نگاهی به بوشهر،ج 1، تهران: نسل دانش،1369) .
اقتداری، احمد، آثار شهرهای باستانی سواحل و جزایر خلیج فارس و دریای عمان، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی،1375.
آمیه، پیر، تاریخ عیلام، ترجمه شیرین بیانی، تهران: دانشگاه تهران،1349.
توکلی مقدم،حسین، وجه تسمیه شهرهای ایران، تهران: میعاد،1375.
دشتی، احمد، نگاهی به تاریخچه مدرسه سعادت بوشهر، بوشهر: کنگره بزرگداشت یکصدمین سالگردتاسیس مدرسه سعادت، 1378.
دشتی،رضا، تاریخ اقتصادی- اجتماعی بوشهر در دوره قاجاریه با تکیه بر نقش تجار وتجارت، تهران: پازینه،1380.
زارعی، بهادر، عبدالصمد دولاح، بوشهر در امنیت ملی اسلامی ایران، تهران: دادگستر،1386.
زنده دل، حسن، استان بوشهر، تهران:ایرانگردان،1377.
سیوری، راجرز.ام ، خلیج فارس از دوران باستان تا اواخر قرن 18 میلادی، ترجمه حسن زنگنه،بوشهر: مرکز بوشهرشناسی،1377.
 شهاب الدین عبدالله خوافی، جغرافیای حافظ ابرو، ج2، تهران: میراث مکتوب،1375).
شهیدی مازندرانی، حسین، فرهنگ نام‌های جغرافیایی باستانی ایران و سرزمین‌های همسایه، تهران: بلخ،1391.
 عبدالامیر، امین، منافع بریتانیا در خلیج فارس، تهران: امیرکبیر، 1370.
فلور، ویلم، تاریخ بوشهر از صفویه تا زندیه، ترجمه حسن زنگنه، بوشهر: شروع، 1389.
فلور، ویلم، حکومت نادرشاه به روایت منابع هلندی، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: توس، 1368.
 فلور، ویلم، ظهور و سقوط بوشهر،مترجم حسن زنگنه، تهران: طلوع دانش،1387.
لاکهارت، نادرشاه،ناپلئون شرق، سخنرانی دکتر لاکهارت در انجمن همایونی آسیایی لندن، تهران: بنیاد،1369.
لسترنج، گی، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب، 1337.
لوریمر، ج.ج، راهنمای خلیج فارس تاریخ و جغرافیای بوشهر، ترجمه سید محمدحسن نبوی، شیراز: نویدشیراز، 1379.
 مارکوات، یوزف، ایرانشهر در جغرافیای بطلمیوس، تهران: طهوری،1383.
 محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید ایران،تصحیح میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر،1376.
محمدحسین سعادت، تاریخ بوشهر، تصحیح عبدالرسول خیراندیش و عمادالدین شیخ الحکمایی، تهران:میراث مکتوب،1390.
مشایخی، عبدالکریم، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 12، تهران: بنیاد دایر‌ة المعارف بزرگ اسلامی 1374.
مینورسکی،ولادیمیر فئودوروویچ، ایران در زمان نادر شاه ، ج 1، ترجمه رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب،1387).
نوری زاده بوشهری، اسمعیل، نظری به ایران و خلیج فارسفبی نا، بی تا).
وثوقی، محمدباقر، تاریخ خلیج فارس و ممالک همجوار، تهران: سمت،1384.
ویلسن، سر آرنولد، تاریخ خلیج فارس ترجمه محمد سعیدی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1348.
 مقاله
برومند، صفورا «رکود تجاری بوشهر و سواحل شمالی خلیج فارس به روایت اسناد شرکت هند شرقی بریتانیا1800-1790 م» منتشر شده در مجموعه مقالات همایش ملی : نقش اسناد در تاریخ نگاری استان بوشهر،بوشهر: زمزه‌های روشن،1390.