سیمای ایران در دوره‌های هلنیستی و اشکانی از نگاه یونان و روم : تثبیتِ دریافت‌ها و برساخت‌های غرب از شرق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات، گروه تاریخ

چکیده

با سقوطِ هخامنشیان، واجدان و وارثان فرهنگِ یونانی به قدرت رسیدند. با این‌حال بیش از آنکه شاهدِ جایگزینی آنتی‌تزِ هلنیستی به جای تزِ هخامنشی باشیم، با یک سنتز شرقی – غربی روبروییم. در این مقاله به مفهومی بسیار تازه‌بنیاد در بسترِ دوره پسااسکندری با عنوان Persianism یا هخامنشی‌مآبی پرداخته می‌شود. استبداد بی‌رحمانه شرقی، تجمل افسانه‌ای، زن‌صفتی و لذت‌های جنسی مفرط با بهره‌گیری از زنان بی‌شمار، تکرارِ کلیشه‌های کهنه‌ای است که در تصویر ارائه‌شدۀ رومیان از ایرانیان می‌بینیم. پرسش این است که انگارۀ رومیان از شرق به ویژه در دورۀ امپراتوری، تعمدی و ایدئولوژیک بود یا تخیلی و سهوی؟ ظاهراً در آن زمان، لازم بود که نویسندگان به بازنویسی تاریخ شکوهمند گذشتۀ یونان و برساخت دوقطبی یونانی و بربرِ شرقی دست بزنند. کیکرون، مهم‌ترین اندیشمند روم، نخستین‌بار اندیشۀ جدایی شرق و غرب را مطرح کرده و آن‌ را خواستِ خدایان دانست. او را باید پدرِ استعاره‌های اورینس (شرقی) و اوکسیدنس (غربی) در تاریخِ ذهنیت دانست. دستگاه تبلیغاتی آگوستوس با به‌کارگیری کلیشه‌ها نگاهِ تبعیض‌آمیز خود نسبت به "اوئکومنه" (جهان متمدن) را تکامل بخشید و "اوربیس آلیوس" (جهان بیگانه) ‌را نسبت به "اوربیس رومانوس" (قلمروی روم) پست و خوار معرفی کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iran’s Portrait in Hellenistic and Parthian Periods in Greek and Roman Eyes: Establishment of the Western Perceptions and Depictions of the East

نویسنده [English]

  • Bahram Roshan-Zamir
Department of History, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

By the fall of the Achaemenids, Greek cultural heirs came to power. However, rather than Hellenistic antithesis for the Achaemenid thesis, we are confronted with an Eastern-Western synthesis. This article deals with a very new concept in the context of the post-Alexandrian period called Persianism or Achaemenidism. Cruel oriental despotism, legendary luxury, excessive sexual pleasure and the enjoyment of innumerable pleasures are repetitions of the old stereotypes we see in the Roman image of the Iranians. The Romans’ perception of the east, especially during the empire, seems to be more deliberate and ideological than imaginative. At that time, it was necessary for the writers to rewrite the glorious history of the Greeks and Greek dialectic between Hellenism and eastern barbarism. Cicero, the foremost Roman thinker, first put forward the idea of the separation of the East and West and called it the will of the gods. He is to be considered the father of the metaphors of oriental and occidental in the history of the mentalities. Using the stereotypes of Augustus, the propagandist machine evolved its discriminatory view of the “Oecumenes” (civilized world) and introduced “Orbis Alius” (the alien world) to the humble Orbis Romanus (Roman Empire).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran image
  • History of Mentalities
  • Persianism
  • Augustus
  • Seleucids