پژوهشی بر شخصیت‌های ناشناخته همنام دوره قاجار: جان محمد خان دولو قاجار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

جان‌محمدخان از طایفه دولوی ایل قاجار شخصیتی است که نام وی با تک‌تک ایلخان‌ها و شاهان قاجار تا عهد ناصری همراه بوده است و در آثار تحقیقی مثل شرح رجال بامداد، همیشه به عنوان یک شخص واحد معرفی شده که محققین بعدی نیز از این امر پیروی کرده اند. اما با استفاده از برآورد سنی و تاریخ‌ها به این نتیجه می رسیم که باید بیش از یک جان محمدخان وجود داشته باشد. از این رو نگارنده طی مطالعات خود این پرسش‌ها را مطرح کرد که " چند جان‌محمدخان دولو قاجار در صدر قاجار برعلیه یا همراه با خاندانی که به مقام سلطنت ایران دست یافتند جنگیدند و در سیاست‌ها نقش ایفا کردند؟" و "هر کدام از این جان‌محمدخان‌ها که بوده یا چه نسبتی با یکدیگر داشتند؟" جهت پاسخ دهی به این مهم از روش مقایسه منابع تاریخی بهره برده شده است. در مقاله حاضر چنین نتیجه گیری شده است که حداقل دو و حداکثر سه نفر از سه نسل متوالی به نام جان‌محمدخان وجود دارند. فرد نخست صرفا سیاستمدار و دشمن فتحعلی‌خان قاجار و خاندانش بوده که در عهد محمدکریم خان زند فوت نموده است. فرد دوم پسر اوست، که ساکن دامغان بوده و در حملات نظامی متعدد برای آقا محمد‌شاه مبارزه می‌کرده است و در کهنسالی به محمدشاه جهت رسیدن به تاج و تخت یاری رسانده است. فرد سوم محتملا پسر جان محمد دوم است که در عهد ناصری فرد صاحب احترامی بوده و حداقل برای هفت سال در مازندران و بسطام حکومت داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A research on unknown characters with the same name in the Qajar period: Jan Mohammad Khan Davalu Qajar

نویسنده [English]

  • seyed benyamin Keshavarz
Isfahan university of art
چکیده [English]

Jan Mohammad Khan from the Davalu clan of the Qajar tribe is one of the famous characters whose name has been associated with each of the Qajar ilkhans & monarchs until the Nasri era. in researches such as Bamdad's worked, he has always been introduced as a single person, which the Later researchers followed this. But it is impossible for them to be the same, therefore the author raised the question during his studies that how many Jan Mohammad Khan Davalu fought against or beside the later royal family and played political role, and who were each of these Jan Mohammad Khans or what was their relationship with each other. In order to answer this question, the method of historical comparison has been used. In this article, it has been concluded that they are at least two and at most three dynastical people. The first one was a politician and enemy of Fath Ali Khan Qajar and his family, who died during the reign of Mohammad Karim Khan Zand. The second person is his son, who lived in Damghan and fought for Aqa Mohammad Shah in numerous military actions and in his old age helped Mohammad Shah to reach his rightful throne. The third person, who was probably the son of Jan Mohammad khan II, was also a respectable man during the Naseri era, who ruled in Mazandaran & Bastam for at least seven years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jan Mohammad khan Davalu
  • Qajar period
  • characterological
  • genealogy
  • Mazandaran