مفهوم و مؤلفه های «هویت» در دورۀ ساسانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 'دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه باستان شناسی

2 دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه باستان شناسی

چکیده

دولت ساسانی از اوانِ به قدرت رسیدن اردشیر بابکان در نیمۀ اول قرن سوم میلادی، هویت ایرانی را مبنایی برای تحکیم پایه‌های حکومت قرار داد و به منظور ترویج و تبلیغ آن از مؤلفه های مختلف اجتماعی، سیاسی و دینی بهره جست. بر این اساس، از عواملی چون دین، تبار و خاندان و میراث فرهنگی باقی مانده از گذشتگان به عنوان مقوّم های هویت بهره گرفته شد. پادشاهان ساسانی در برساختن مفهوم هویت از خاطرات مشترک تاریخی و باورهای اساطیری ایرانیان بهره بردند و سلسلۀ حکومتگر خود را به عنوان نمودِ تداوم سنت های ایران باستان، که نزد عامۀ مردم مشروعیت داشت، معرفی کردند. در راستای تبلیغ و تلقین این نظام هویتی، انواع و اقسام ابزارهای فرهنگی مثل سکه، نقش برجسته، کتیبه و معماری به خدمت گرفته شد. به این ترتیب هویت موضوعۀ ساسانیان چنان در نظام فکری ایرانیان نهادینه شد که پس از سقوط ایشان نیز مبنای عمل امرا و سلاطین مسلمان حاکم بر ایران قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Concept and the Components of "Identity" in the Sasanian Period

نویسندگان [English]

  • Meysam Labbaf Khaniki 1
  • Zeinab Valizadeh Qareaghaji 2
  • Sarah Mahboubi 2
  • Maryam Safari 2
1 Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran
2 Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran
چکیده [English]

The construction of Sasanian monarchy was essentially established by Ardashir I on the basis of the Iranian identity. According to the historical accounts and archaeological evidence, Ardashir I employed various social, political, and religious components to promote and propagate this basis. Hence, the Sasanians utilized their lineage, religion, and cultural heritages as effective boosters for promoting their identity. The Sasanian monarchs benefited also from the common historical memories and mythical beliefs to rationalize the concept of identity and endeavoured to introduce themselves as the governors who continue on the old Iranian traditions. With this in mind, they employed several kinds of cultural means such as coins, bas-reliefs, inscriptions, and architecture to propagate and instill this system of identity. Consequently, the Sasanian perception of identity was injected into the Iranian system of thought and was followed by the Muslim caliphates and sultans who succeeded the Sasanian monarchs in Iran after the Sasanian fall.

کلیدواژه‌ها [English]

  • identity
  • Sasanian period
  • political legacy
  • Sasanian bas-reliefs