تاج کیانی و بازپس‌گیری اقتدار سلطنتی قاجار

نوع مقاله : ترجمه

نویسندگان

1 دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار، بنیاد ایرانشناسی، تهران، ایران.

چکیده

در اولین پرتره بازمانده از فتحعلی‌شاه به‌عنوان فرمانروای قاجار (سلطنت 1797-1834م)، که در سال 1213ق/1797-1798 م درست پس از به سلطنت رسیدن وی نقاشی شده، شاه جوان با کلاهی عمامه مانند که با جقه پردار تزئین شده، نشان داده می شود (شکل 1). اثری از تاج موسوم به کیانی، که ساخته عمو و سلف او، آقا محمد شاه قاجار (سلطنت97-1785)بود در این تصویر دیده نمی شود. برخلاف بیشتر پرتره‌های سلطنتی دیگر در سال‌های بعد، در اینجا و در این اثر باشکوه نقاش چیره دست، میرزا بابای شیرازی، شاه بر روی تختی می‌نشیند که به نظر می‌رسد سکویی است که با فرش پوشیده شده است و در این زمان تاج و تخت سلطنتی قاجارها وجود ندارد. فقدان تاج و تخت که بارزترین نمادهای اقتدار پادشاهی بودند، فتحعلی شاه جوان را به پادشاهی بی تاج و تخت تبدیل کرد که مترادف ناتوانی مطلق در فرهنگ سیاسی ایران است. دلیل عدم وجود به‌اصطلاح نشان‌های حاکمیت (وصله‌های سلطنت) در نمادهای آگاهانه عصر قاجار (1785-1925م) را نه در سلیقه هنرمند یا انتخاب حامی سلطنتی او، بلکه باید در هرج و مرج حاکم و مبارزه برای برتری سیاسی جستجو کرد. در واقع غیبت (وصله‌های سلطنت) در این تصاویر گویاتر از بیان هر وقایع نگاری رسمی است که می خواست آن را آشکارا بیان نماید

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Kayanid Crown and Qajar Reclaiming of Royal Authority

نویسندگان [English]

  • farshid noroozi 1
  • Hamidreza Aryanfar 2
1 PhD in Iranian Islamic History, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Iranian Studies Foundation, Tehran, Iran
چکیده [English]

IN THE FIRST SURVIVING PORTRAIT OF FATH ALI SHAH (R. 1797-1834) AS THE Qajar sovereign, painted in 1213/1797-98, just after his accession, the young shah appears with a turban-like cap decorated with a plumed jiqqa (aigrette, fig. 1). The so-called Kayanid crown, a creation of his uncle and predecessor, Aqa Muhammad Shah Qajar (1785-97), is missing. In contrast to most other royal portraits of the later years, here in this majestic work by the master painter, Mirza Baba Shirazi, the shah poses on what appears to be a platform throne covered with a carpet, though at the time there was no Qajar royal throne in existence. The absence of the crown and the throne, the most conspicuous symbols of kingly authority, made the young Fath Ali Shah a crown-and- throne-less king (bī tāj va takht), a synonym for utter powerlessness in the Persian political culture.
The reason for the absence of the so-called "badges of sovereignty" (vaṣla-hă-i saltanat) in the symbol-conscious Qajar era (1785-1925)—an absence more telling than any official chronicle would care to reveal-must be sought not in the artist's taste or his royal patron's choice, but in the prevailing chaos and the struggle for political supremacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kayanid Crown
  • Royal Authority
  • Agha Mohammad Khan
  • Fath Ali Shah
  • Qajariyah