جریان باستان‌گرایی و تشکیل حکومت پهلوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه اصفهان

چکیده

باستان گرایی یکی از مسائل مهم در تاریخ اندیشه ایرانیان در دو سده اخیر از اهمیت بسزایی برخوردار است که در جنبه های، فرهنگی، ادبی  و حتی  سیاسی نمود پیدا کرده است. باستان گرایی در پی آن است تا با احیاء و تجدید حیات سنتها و عقاید کهن و باستانی، نظم جدیدی را در تفکر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باز آفرینی نماید و زیر ساختهای فرهنگی و اجتماعی نوینی را بر پایه سنتهای کهن بنا نهد و با ایجاد تضاد بین دو دوره تاریخی ایران، یعنی ایران قبل از اسلام و ایران دوره اسلامی، اسلام و تعالیم آن را به عنوان عامل عقب ماندگی ایرانیان معرفی می نماید. باستان گرایی به عنوان یک پدیده فکری، فرهنگی و سیاسی از عوامل متعدد داخلی و خارجی سرچشمه می گیرد که مهمترین آنها کشف علت عقب ماندگی ایران توسط برخی روشنفکران  و تاثیرات غرب و تحولات تاریخی آن از قبیل رنسانس و نگرش متفکران و نویسندگان غربی و تاثیرات تفکرشرق شناسی و نیز شعارهای مکتب ناسیو نالیسم ،بی تاثیر نبوده است. رضا شاه با تکیه بر این شعارهای باستان گرایانه و ناسیونالیستی توانست این جریان فکری را در خدمت حکومت خویش قرار دهد و در این راستا دست به اقداماتی زد که حاصل آن تشکیل و تثبیت حکومت پهلوی بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Archaism Stream and Establishment of Pahlavi Government

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Kajbaf 1
  • Zeynab Ahmadvand 2
1
2
ـ آبراهامیان، یوراند، ایران بین دو انقلاب، ترجمه کاظم فیروزمند و دیگران، نشر مرکز، تهران1377.
ـ آدمیت، فریدون، اندیشه های آقاخان کرمانی، انتشارات پیام، تهران 1375.
ـ آلول ساتن، ال.پی، رضاشاه کبیر یا ایران نو، ترجمه عبدالعظیم جوری، بی تا، بی جا.
ـ آوری، پیتر، تاریخ معاصر ایران، ترجمه محمد رفیع مهر آبادی، چ دوم، موسسه انتشارات عطایی، بی تا.
ـ اکبری، محمد علی، رویکرد غربگرایان به نوسازی ایران، کتاب سروش، چ اول،انتشارات سروش،تهران 1375.
ـ ایوانف، م.س، تاریخ نوین ایران، ترجمه هوشنگ تیزابی و حسین قائم پناه، بی تا، بی جا، تهران 1356.
ـ بیگدلو،رضا، باستانگرای در تاریخ معاصر ایران، پایان نامه دانشگاه اصفهان.
ـ پوریانژاد، فرهاد، تاریخ سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران از پایان جنگ جهانی اول تا کودتای 1299، پایان نامه  دانشگاه اصفهان.
ـ پهلوی، محمد رضا، ماموریت برای وطنم، چاپخانه سازمان سمعی و بصری هنرهای زیبا،  بی جا.
ـ خامه ای، انور، چهار چهره، چ اول، شرکت کتاب سرا، تهران 1368.
ـ درویش پور، حجت اله، بررسی پدیده ناسونالیسم در جهان غرب، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران1374.
ـ دولت آبادی، یحیی، حیات یحیی، چ ششم، ج4، انتشارات عطار و فردوس، تهران 1371.
ـ زرین کوب،عبدالحسین، روزگاران، ج2، چ اول، انتشارات سخن، تهران 1375.
ـ زیبا کلام، صادق، ما چگونه ما شدیم، چ سوم، انتشارات روزنه، تهران 1376.
ـ سرمد، غلامعلی، اعزام محصلین به خارج از کشور، چ اول، انتشارات نشر بنیاد، تهران 1372.
ـ سعید، ادوارد، شرق شناسی، ترجمه عبدالکریم گواهی، چ اول، دفتر نشر فرهنگی اسلامی، تهران 1371.
ـ شاهرخ، کیخسرو، یاداشتهای ارباب کیخسرو و شاهرخ، به کوشش جهانگیر اشیدری، بی جا، بی تا، تهران1335.
ـ شریعتی، علی، بازشناسی هویت ایرانی ـ اسلامی، (مجموعه آثار 27)، چاپ پنجم، انتشارات الهام، تهران 1376.
ـ شمیم، علی اصغر، ایران در دوره سلطنت قاجار، چ ششم، انتشارات مدبر، تهران 1374.
ـ شهبازی، تاریخ نگاری در بوته نقد، ایران 8/11/1376.
ـ صدیق، عیسی، یادگار عمر، ج 1، چ دوم، شرکت سهامی طبع کتاب، تهران 1340.
ـ  فوران، جان، مقاومت شکننده، ترجمه احمد تدین، چ دوم، موسسه فرهنگی رسا، تهران1378.
ـ کاتم، ریچارد، ناسیونالیسم در ایران، ترجمه فرشته سرلک، نشر گفتار، تهران 1371.
ـ کاتوزیان، محمدعلی( همایون)، اقتصاد سیاسی ایران، ترجمه محمد رضا نفیسی و کامبیز عزیزی، چ ششم، نشر مرکز، تهران 1377.
ـ کاتوزیان، محمدعلی( همایون)، مصدق و نبرد قدرت، ترجمه احمد تدین، موسسه خدماتی و فرهنگی رسا، تهران 1371.
ـ کاوه، 181، ربیع الاول1134هـ، ص3.
ـ کدی، نیکی، آر، ریشه های انقلاب ایران، ترجمه عبدالرحیم گواهی، انتشارات قلم، تهران 1369.
ـ محیط طباطبایی، محمد،تاریخ مطبوعات،چ اول، موسسه انتشارات بعثت، تهران 1366.
ـ مکی، حسین، تاریخ بیست ساله، ج 6، نشر ناشر، تهران1362.
ـ مصطفوی، علی اصغر، زمان و زندگی استاد پور داوود، چ اول، ناشر مولف، بی جا، بی تا، تهران 1372.
ـ هدایت، مهدی قلی، خاطرات و خطرات، چ دوم، کتاب فروشی زوار، تهران 1344. ـ هگل،گ.و، عقل در تاریخ، ترجمه حمید عنایت، موسسه انتشارات علمی دانشگاه صنعتی آریامهر، بی جا،بی تا، تهران 1336.