نقش و جایگاه واسموس در پیشبرد اهداف امپراتوری آلمان در جنگ جهانی اول در فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

با شروع جنگ جهانی اول و اشغال ایران توسط نیروهای بیگانه، آلمانی ها با درک احساسات ضد اشغال مردم ایران درصدد برآمدند تا علاوه بر به خطر انداختن منافع متفقین (روسیه و انگلستان) بتوانند به سیاست "مکانی در زیر آفتاب" امپراتوری آلمان جهت تامین منافع اقتصادی خود گام بردارند. آلمان ها با ایجاد یک شبکه گسترده جاسوسی و تبلیغی شامل ماموران نظامی و عوامل مجرب سیاسی در ایران در پی اهداف خود برآمدند. آن ها قلمروه ایران را به حوضه های مختلفی تقسیم کردند که در این میان ماموریت فارس بر عهده شخصی به نام ویلهلم واسموس گذاشته شد. بی شک وی مشهورترین چهره در دستگاه رهبری تبلیغات ضد متفقین در ایران بود و بخاطر فعالیت هایش به لارنس آلمان شهرت یافت. در این مقاله عملکرد ها و فعالیت های وی را در فارس، اهداف و ابزار و میزان موفقیت و تاثیر گذاریش در تحریک و سازماندهی حرکت های ملی در این منطقه بر ضد نیروهای انگلیس را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Role and Position of Wassmuss in Advancement of German Empire Goals in First World War in Fars

نویسندگان [English]

  • Behzad Rezaei Fam 1
  • Farhad RashnouPour 2
1
2
اخگر، احمد؛ زندگی من از هفتاد سال تاریخ معاصر ایران، [بی جا]: اخگر، 1366.
اوکانر، فردریک؛ خاطرات فریدریک اوکانر، ترجمه حسن رنگنه، تهران: زنگنه، 1376.
ارباب، معصومه؛ روابط ایران و آلمان در جنگ جهانی اول، تهران: موسسه مطالعات تاریخ ایران، 1383.
باست، الیور؛ آلمانی ها در ایران(نگاهی به تحولات ایران در جنگ جهانی اول بر اساس منابع دیپلماتیک فرانسه)، ترجمه حسین بنی احمد، تهران: شیرازه، 1375.
بیات، کاوه؛ اسناد جنگ جهانی اول در جنوب ایران، قم: مرکز بوشهر شناسی، 1377.
رکن زاده آدمیت، محمد حسین؛ فارس و جنگ بین الملل، تهران: اقبال، 1349.
سفیری، فلوریدا؛ پلیس جنوب ایران، ترجمه منصوره اتحادیه و منصوره جعفری فشارکی، تهران: تاریخ ایران، 1364.
سایکس، کریستوفر؛ فعالیت های جاسوسی واسموس یا لارنس آلمانی در ایران، ترجمه حسین سعادت نوری، [بی جا]: وحید، [بی تا].
فن میکوش، داگوبرت؛ واسموس لارنس آلمانی، ترجمه فرشته اعظم امیر فخرائی، تهران: نویسا، 1375.
کاتوزیان، محمدعلی(همایون)؛ اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی. تهران: مرکز، 1377.
لیتن، ویلهلم؛ خاطرات لیتن سرکنسول آلمان در تبریز در اثنای جنگ جهانی اول، ترجمه پرویز صدری، تهران: ایرانشهر، 1368.
ملایی توانی، علیرضا؛ ایران و دولت ملی در جنگ جهانی اول، تهران: مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1378.
مدنی، جلال الدین؛ تاریخ تحولات روابط خارجی ایران (از مشروطیت تا انقراض قاجاریه)، تهران: پایدار، 1382.
مابرلی، جیمز؛ عملیات در ایران، ترجمه کاوه بیات، تهران: رسا، 1369.
نیدرمایر، اسکارفن؛ زیر آفتاب سوزان، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: تاریخ ایران، 1363.
هدایت، مهدی قلی؛ خاطرات و خطرات، تهران: زواره، 1363. یاحسینی، سید قاسم؛ رئیس علی دلواری، تهران: شیرازه، 1376.
1. Gehrke, Ulrich. Persien in der Deutschen orientPolitik Wahrend des ersten wellkriengas (2Bde), Stuttgart, Kohlhammer, 1960.
2.Bosworth, E., and C. Hillenbrand, ed. 1983. Qajar Iran: Political, social and cultural change, 1800-1925. Costa Mesa, CA: Mazda.