تحلیل ماهیت قدرت در سرزمین‌های جنوبی دریای خزر (۴۶۶-۶۰۶ ه ق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان

چکیده

سرزمین های حاشیه ی جنوبی دریای خزر در تاریخ ایران، روندی متفاوت را در تکامل حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود نسبت به سایر نقاط ایران گذرانده اند. یکی از ویژگی های این نواحی حضور و قدرت خاندان های محلی فئودال یا بزرگ مالکانی بود که نسب خود را به خاندان های حکومت گر ایران باستان یا همان طبقه ی آزادان می رساندند. مهم ترین عامل قدرت آفرین برای این خاندان ها، مالکیت بر اراضی وسیع بود که این مالکیت ضامن بقای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آنان پس از ورود اسلام به ایران شد. باوندیان یکی از خاندان های صاحب نفوذ بودند که در ارتفاعات طبرستان به مدت 700 سال به حیات خود ادامه دادند. این سلسله با تکیه بر اندیشه حکومتی ایران باستان و با استفاده از ویژگی های جغرافیایی ناحیه، سعی در ایجاد حکومتی نیمه مستقل یا مستقل در سواحل جنوبی دریای خزر داشت. باوندیان در سه شاخه ی کیوسیه، اسپهبدیه و کینخواریه به حیات خود ادامه دادند. این نوشتار نگاهی کوتاه به ماهیت قدرت در عرصه سیاسی طبرستان و سرزمین های جنوبی دریای خزر در عصر حکومت باوندیان اسپهبدیه مقارن با تسلط سلجوقیان و خوارزم شاهیان بر ایران دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis the Matter of Power in Southern Territories of Caspian Sea (1073-1209)

نویسنده [English]

  • Zamaneh Hasan Nejad
ابن اسفندیار کاتب، بهاﺀالدوله محمدبن حسن.(1366)،تاریخ طبرستان، تصحیح عباس اقبال. تهران: خاور. چ2.
ابن حوقل، (1366). سفرنامه ابن حوقل، ترجمه دکتر جعفر شعار. تهران: امیرکبیر، چ2.
ابن رسته، احمد بن عمر، (1365). اعلاق النفیسه، ترجمه حسین قره چانلو. تهران: امیرکبیر.
ادریسی، الشریف، ( بی تا ). نزهة المشتاق فی اختراق الافاق، ج2. دمشق: مکتبة شقافة الدینیة.
اصطخری، ابواسحق ابراهیم، ( 1368).مسالک والممالک، به اهتمام ایرج افشار. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. چ 3.
باسورث، کلیفورد ادموند، (1349)،سلسله های اسلامی، ترجمه فریدون بدره ای. تهران: بنیاد فرهنگ.
برزگر، اردشیر، (1380)،تاریخ طبرستان، تهران: رسانش. ج2.
حکیمیان، ابوالفتح، ( 1368).علویان طبرستان، چ2. تهران: انتشارات الهام.
خواجه نظام الملک، ( 1372)،سیرالملوک(سیاست نامه)، به اهتمام هیوبرت دارک. چ3. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
فقیه بحرالعلومی، محمد مهدی، (1382). علویان طبرستان. قم: زوار.
صفا،ذبیح اله. (1371)،تاریخ ادبیات در ایران، تهران: انتشارات فردوسی. ج2.
طاهری، ابوالقاسم.(1370)، حکومت های محلی و عدم تمرکز، تهران: قومس.
مقدسی، ابو عبدالله محمد بن احمد، ( 1385)، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، ترجمه علینقی منزوی.چ2، تهران: انتشارات کومش.
- مرعشی، ظهیرالدین، ( 1363)، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، مقدمه از محمد جواد مشکور، به کوشش محمد حسین تسبیحی، تهران: نشر گسترده.
مهجوری، اسماعیل، ( 1381)، تاریخ مازندران، ج1. تهران: توس.
مجهول المولف، ( 1362)، حدود العالم من المشرق الی المغرب، به کوشش منوچهر ستوده. تهران: طهوری. هالیواکس، موریس، ( 1340)، روانشناسی طبقات اجتماعی، ترجمه علیمحمد کاردان. تهران: دانشگاه تهران.