قیام عبداله بن معاویه بن عبداله بن جعفر طالبی و پیامدهای آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ اسلام، دانشگاه تربیت معلم

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد تاریخ اسلام، دانشگاه تربیت معلم

چکیده

در دوران خلافت امویان قیام‌های اعتراض‌آمیز متعدّدی با ماهیّت‌های گوناگون، امّا اکثراً با یک هدف و آن هم سرنگونی خلافت رخ داد. قیام عبداله بن معاوبه به عنوان آخرین رشته از قیام‌های هاشمی در سال (127ق) و در زمان خلافت مروان بن محمّد، آخرین خلیفه‌ی اموی روی داد. بحران مشروعیّت سیاسی- مذهبی خلافت، اوضاع آشفته‌ی عراق، درگیری‌های درونی خاندان اموی و حبّ مقام، عبداله بن معاویه را بر آن داشت تا قیام خود را با یک پشتوانه‌ی شیعی از شهر کوفه آغاز نماید. در ابتدای امر، کوفیان با او بیعت نموده امّا در لحظه‌ی نبرد با عبداله بن عمر حاکم کوفه، او را تنها گذاشته که این امر منجر به شکست او گردید و رهسپار ایران شد و به مدّت دو سال از اصفهان که آن را به عنوان مرکز حکمرانی خود انتخاب کرده بود بر قسمت‌های مرکزی ایران فرمان راند و در نهایت با شکست مجدّد از سپاهیان اموی در زندان ابومسلم خراسانی در شهر هرات به قتل رسید. تسهیل قیام عبّاسیان، گسترش تشیّع در ایران و به وجود آمدن فرقه‌های غالی بعد از مرگ او از مهمترین پیامدهای این قیام می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Abdullah ibn Muawiyah Uprising and It's Consequences

نویسندگان [English]

  • Zeynab Ala 1
  • Masoud Bahramian 2
1
2
قرآن کریم
ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه‌اله، شرح نهج‌البلاغه، دار احیاء التراث‌العربی، 1385ق.
ابن اثیر‌الجزری، ابی الحسن عزّالدین، الکامل فی‌التاریخ، بیروت، دارالکتب‌العربی، بی‌تا.
ابن حجرالعسقلانی، احمد بن علی، الاصابه فی تمییز الصحابه، تحقیق الشیخ عادل احمد عبدالموجود و الشیخ علی محمّد معوّض، بیروت، دارالکتب‌العلمیّه، 1415ق.
ابن حزم، ابی محمّد علی بن احمد الاندلسی،جمهره الانساب العرب، منشورات محمّد علی بیضون، بیروت، دارالکتب‌العلمیّه،1418ق.
ابن سعد، محمّد بن سعد بن منیع‌الهاشمی البصری، الطبقات‌الکبری، بیروت، دارالفکر، 1405ق.
ابن عبدربه الاندلسی، احمد بن محمّد، العقد‌الفرید، بیروت، دارالکتب‌العلمیّه، 1407ق.
ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی تا.
------------، مقاتل‌الطّالبیین، ترجمه: سیّد هاشم رسولی محلاّتی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1380.
بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، انساب‌‌الاشراف، بیروت، منشورات مؤسّسه الاعلمی للمطبوعات، 1349ق.
المروزی، اسماعیل بن الحسین بن محمّد، الفخری فی انساب طالبیین، قم، نشر مکتبه آیت اله العظمی مرعشی، 1409ق.
لیثی، سمیره مختار، جهاد‌الشّیعه فی العصر العباسی الاوّل، بیروت، دارالجیل، 1398ق.
طبری، ابی جعفر محمّد بن جریر، تاریخ‌الطبری، بیروت، لموسّسه عزّالدّین، 1407ق.
عبدالحی ابن العباد الحنبلی، شذرات‌الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت، داراحیاء التراث‌العربی، بی‌تا.
الکشی، ابی عمرو محمّد بن عمر، رجال کشی، مشهد، 1348ق.
ولهاوزن یولیوس، الدوله العربیه و سقوطها، نقله الی العربیه الدکتور یوسف العش، مطبعه‌الجامعه‌السوریه، 1376ق.
ابن خلدون، عبدالرّحمان بن محمّد، تاریخ ابن خلدون، ترجمه: عبدالمحمّد آیتی، تهران، مطالعات و تحقیقات فرهنگی، بی‌تا.
ابن طقطقی،محمّد بن علی، تاریخ فخری، ترجمه: محمّد وحید گلپایگانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی،1367.
ابوحنیفه دینوری، اخبار الطوال، ترجمه: مهدوی دامغانی، تهران، نی، 1384.
بهرامی، روح اله، ریشه‌های فکری و سیاسی جنبش‌های کیسانی و نقش آن در زوال خلافت اموی، دانشگاه تربیت مدّرس، 1383.
ابن عنبه، جمال الدّین احمد بن علی الحسینی، عمده الطالب فی انساب آل ابی طالب، بیروت، دارالکتب‌العلمیّه الحیاه، 1417.
ابن مسکویه، ابوعلی احمد بن محمّد، تجارب‌الامم، ترجمه: ابوالقاسم امامی، تهران، انتشارات سروش، 1369.
الشیبی، کامل مصطفی، تشیّع و تصوّف، ترجمه: علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1385.
همدانی، رفیع‌الدّین اسحق بن محمّد، سیره‌ی رسول اله، تصحیح: دکتر اصغر مهدوی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1360.
مادلونگ، ویلفرد، جانشینی محمّد، ترجمه: احمد غائی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، 1386.