آثار فرهنگی هخامنشیان در قفقاز جنوبی با استناد به متون نوشتاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

منطقه قفقاز به عنوان منطقه ای استراتژیک ما بین 2 دریای  خزر و سیاه در هر دوره ای از تاریخ خود وضعیت سیاسی و فرهنگی خاصی را داشته است و اقوام، مذاهب و ملل مختلفی را به خود دیده است. در دوره هخامنشی در این منطقه ما نه با دولتی قدرتمند بلکه با شاه نشینهای کوچک با وابستگی سیاسی به قدرتهای بزرگ همسایه روبرو هستیم، همچنانکه امروزه نیز چنین است وکشورهای آن از لحاظ سیاسی انعطاف پذیر اند. نمودهای فرهنگی این تاثیرات در نتیجه کاوشهای باستانشناسی به صورت آثار معماری و هنری در 3 کشور مهم قفقاز یعنی جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان بدست آمده است. از جمله یافته های هخامنشی در این منطقه، در سایتهای اِرِبونی ارمنستان، گومبّتی گرجستان و ساری تپه آذربایجان قرار دارند؛ که شامل یافته های معماری، اشیاء فلزی و سفالی هستند. این یافته ها شباهت های فنی و هنری زیادی با آثار مشابه در ایران دارند، بخصوص مراکز حکومتی هخامنشی در تخت جمشید، شوش و پاسارگاد که در این تحقیق سعی شده است این شواهد باستانشناختی جمع آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. آثار سفالی بدست آمده از سایتهای هخامنشی در قفقاز نیز به لحاظ تاریخگذاری بازۀ زمانی قرن 6-4 ق.م را در بر می گیرند که در صورت تحقیقات بیشتر در این زمینه جنبه های بیشتری از حضور فرهنگی هخامنشیان در قفقاز روشن خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Achaemenid cultural heritage in the South Caucasus, with citing to the written texts

نویسندگان [English]

  • Jalil Naebiyan 1
  • Behzad Mahdizadeh 2
چکیده [English]

As the strategic Caucasus region between the Caspian and Black 2 in every period of history has its own particular cultural and political status and tribes, religions and nationalities to be seen. We are not  facing a powerful state in the region during the Achaemenid king, but Predominantly small with political affiliation to the neighboring powers, As of today it is. The effects of cultural expression as a result of excavation works of art and architecture in the three major countries of the Caucasus namely Azerbaijan, Armenia and Georgia. Among the findings of the Achaemenids in the region, Armenia Erebuni sites, Gumbet Georgia and the Surrey Hills of Azerbaijan which includes the architecture, objects arts and ceramic.These findings are similar to the works of great artistic and technical similarities in iran, State institutions, particularly the Achaemenid Persepolis, Susa and Pasargadae archaeological evidence in this study has been collected and are being analyzed. Works earthenware obtained from the WebSites the Hakhamnish in Caucasus also to In terms dating interval standing temporal century, 6-4 BC. The CE make that affect that in case more researches in this field more aspects from cultural presence The Achaemenids in Caucasus will become clear.

کلیدواژه‌ها [English]

  • South Caucasus
  • Achaemenid Art
  • archaeological evidence
  • art objects

مراجع

استرابو(1382) . جغرافیای استرابو( سرزمینهای زیر فرمان هخامنشیان) . ترجمۀ همایون صنعتی زاده، نشر موقوفات دکتر افشار.
برونر، و.تارن.ک؛ آرنولدتوین بی و همکاران(1388) . جغرافیای اداری ایران باستان . ترجمه همایون صنعتی زاده، تهران، نشر ثریا.
پاسدارماجیان، هراند(1369) . تاریخ ارمنستان . ترجمه محمد قاضی، تهران، نشر قاضی.
پیوترووسکی، بوریس. ب(1381) . اورارتو . ترجمه رشید برناک، تهران، نشر اندیشه نو.
تر- مارتیروزوف، فلیکس(1391) . گونه شناسی بناهای ستون دار ارمنستان در دورۀ هخامنشی . ترجمه کامیار عبدی، باستان پژوهی، سال 5، شماره 11 و 10.
توین بی، آرنولد(1368) . تاریخ تمدن . ترجمه یعقوب آژند، تهران، نشر فارابی.
دایسون و دیگران(1388) . باستانشناسی آذربایجان از دوره اورارتو تا شروع اشکانی . ترجمه محمد فیض خواه و صمد علیون، تبریز، نشر اختر.
رئیس نیا، رحیم(1380) . تاریخ عمومی منطقه شروان . تهران، نشر وزارت امور خارجه.
سعیدی، فرخ(1375) . راهنمای تخت جمشید، نقش رستم و پاسارگاد . تهران، نشر سازمان میراث فرهنگی.
کنوس، فلوریان(1391) . ایران هخامنشی و قفقاز . ترجمه علی علی بابایی درمنی، باستان پژوهی، سال پنجم، شماره 11و10.
 
کوک، جان مانوئل(1386) . شاهنشاهی هخامنشی . ترجمه مرتضی ثاقب فر، نشر ققنوس.
گرشویچ، ایلیا(1387) . تاریخ ایران دوره ماد از مجموعه تاریخ کمبریج . ترجمه بهرام شالگونی، تهران، نشر جامی.
------------ (1385) . تاریخ ایران دوره هخامنشیان . ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران، نشر جامی.
گوم لی یوف، لف. ن(1382) . کشف خزرستان . ترجمه ایرج کابلی، تهران، آگاه .
لرد کپیپانیدزه، اُتار(1391) . درآمدی بر تاربخ و فرهنگ دوران هخامنشی و پساهخامنشی سرزمین ایبریای(گرجستان) قفقاز . ترجمه مژگان جایز، باستان پژوهی، سال 5، شماره 11 و 10.
لوکوک، پی یر(1382) . کتیبه های هخامنشی .  ترجمه نازیلا خلخالی، تهران، نشر فرزان.
ماری کخ، هاید (1385) . از زبان دارویوش . ترجمه پرویز ورجاوند، تهران، نشر کارنگ.
هرودوت(1336) . تاریخ هرودوت . ترجمه هادی هدایتی، جلد اول، نشر دانشگاه تهران.
------( 1339) . تاریخ هرودوت . ترجمه هادی هدایتی، جلد سوم، نشر دانشگاه تهران.
والزر، گرلد(1388) . نقوش اقوام شاهنشاهی هخامنشی . ترجمه دورا اسمودا خوبنظر، نشر پازینه.
ولایتی، رحیم(1385) . معرفی قلمرو هخامنشیان بر اساس نقشهای ملل(مجسمه داریوش) . سومین کنگره بین المللی تاریخ معماری و شهرسازی ایران، بم، کرمان، نشر میراث فرهنگی.
------------ ( 1390 ) . بررسی نقش برجسته های تخت جمشید ومقایسه آنها با نقوش ملل روی مجسمه داریوش . مجله مزدک نامه، شماره 4.
هاشمی، غلامرضا(1384) . امنیت در قفقاز جنوبی . نشر وزارت امور خارجه.
Knauss, florian(2006) . Ancient Persia and the Caucasus . iranica Antiqua, vol, xLI.
Koch Heidemarie(2001) . Persepolis. Glänzende Hautstsdt des perserreichsSonder Bände der Antiken Welt Zaberns Bildbände zur Archäologie Mainz.
Licheli, vakhtang and Askold ivantichik(2007) . Ancient civilization from Scythia to sibria . brill.
Roaf, Michael(1974) . The Subject Peoples on the Base of the Statue of Darius . Delegation.
ArcheologIque FrancaIseen Iran 4,(Dafl)73-148.
Schmidt, Erich .F(1953) .PersepolisI Structures. Reliefs. Inscriptions. The University of Chicago Oriental Institute Publications Chicago illnois-1953.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار