بررسی توصیفی موقعیت جغرافیایی، پیشینه پزشکی و وجه تسمیه دانشگاه گندی شاپور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان

چکیده

دانشگاه باستانی گندی‌شاپور یکی از آثار به جای مانده از سلسله ساسانیان و با بیش از ۱۷ قرن قدمت، یکی از قدیمی­ترین و اولین دانشگاه­های ساخته بشر است. گندی‌شاپور شهری است کهن در شمال استان خوزستان و در ۱۷ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان دزفول که امروزه ویرانه­های آن باقی است و به سبب بیمارستان و دانشگاهی که در آن بوده شهرت بسیار داشته است. به­نظر می­رسد دانشگاه گندی­شاپور، از زمان شاپور اول پایه­ریزی شد و بعدها توسط خسرو انوشیروان (خسرو اول) که نزد اعراب و حتی بیزانس به حکمران حکیم شهرت داشت تعمیر گردید. گندی­شاپور از همان زمانی که ساخته شد، مرکزیت علمی یافت و چنان شهرت یافت که به شهر بقراط معروف گردید. دانشمندان زیادی از کشورهای مختلف در این دانشگاه مشغول تدریس و طبابت بودند. در این مقاله سعی شده است با استناد به منابع، به روش توصیفی، ضمن اشاره­ای به پیشینه­ی علم پزشکی در ایران باستان، موقعیت جغرافیایی، پیشینه و وجه­تسمیه شهر گندی­شاپور بررسی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The descriptive study of appellation background and geographical location of Jundishapur university

نویسندگان [English]

  • Mostafa Pirmoradeyan 1
  • Azadeh Karimi Babazeidi 2
چکیده [English]

The ancient university of Jundishapur is one of the remaining works from the Sassanid Dynasty with more than seventeen centuries antiquity is regarded as one of the oldest universities made by human.
Jundishapur is an ancient city located in the north of Khuzestan and has a distance of seventeen Kilometers from the Southeastern part of Dezfol which its ruins remain today and is famous for its Hospital and University. It seem that Jundishapur university was founded at the time of Shapur I and lather on repaired by Khosro Anoushiravan (khosro I) who was known to the Arab and even Byzantine as a wishe ruler. Jundishapur became a scientific center at the same time of being made and it was so famous that the city was known as the city of Hippocrates.
Mani scientists from different countries were teaching and practicing medicine at this university. The present study was an attempt to investigate the geographical location background and appellation of Jundishapur by making use of descriptive method and according to medicine in ancient Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Ancient university Jndishapur The Sassanid Dynasty Khuzestan Shapur I Khosro Anoushirvan

مراجع

ابن­العبری، تاریخ مختصر­الدول، ترجمه محمدعلی تاج­پور، انتشارات اطلاعات: تهران.
ابن الندیم، الفهرست، (1352)، به کوشش رضا تجدد، تهران.
الگود، سیریل، (2536)، تاریخ پزشکی ایران و سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه دکتر باهر فرقانی، ویراسته محمد حسین روحانی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
براون، ادوارد، (1351)، طب اسلامی، ترجمه مسعود رجب­نیا، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب: تهران.
بریان، پی یر، (1381)، امپراتوری هخامنشیان، جلد اول، ترجمه ناهید فروغان، نشر قطره: تهران.
بویس، مری، (1375)، تاریخ کیش زرتشت، ترجمه همایون صنعتی زاده، 3جلد انتشارات توس: تهران.
بویل، آ. جی، (1368)،  تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی ساسانیان، ترجمه حسن انوشه، انتشارات امیرکبیر: تهران.
تاج بخش، احمد، (1381)، تاریخ تمدن و فرهنگ ایران از اسلام تا صفویه، انتشارات نوید شیراز: تهران.
پاتس، دنیل تی، (1385)، باستان شناسی ایلام، ترجمه زهرا باستی، انتشارات سمت: تهران.
 پیرنیا، حسن، (1375)، تاریخ ایران، انتشارات دنیای کتاب: تهران.
خدابخشی، س، (1376)، پزشکی در ایران باستان، انتشارات فروهر: تهران.
دوستخواه، جلیل، (1374)، ترجمه­ی اوستا، انتشارات مروارید: تهران.
دیاکونوف، میخائیل میخائیلوچ، (1382)، تاریخ ایران باستان، ترجمه روحی ارباب، شرکت انتشارات علمی فرهنگی: تهران.
رضایی، عبدالعظیم، (1385)، تاریخ فرهنگ و تمدن ایران، انتشارات در: تهران.
رضی، هاشم، (1376)، ترجمه­ی وندیداد، انتشارات فکروز: تهران.
______، (1381)، دانشنامه­ی ایران باستان، انتشارات سخن: تهران.
زیدان، جرجی، (1389)، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، انتشارات امیر کبیر :تهران.
سلطان زاده، حسین، (1364)،  تاریخ مدارس ایران از عهد باستان تا تأسیس دارالفنون، نشر آگاه: تهران.
صفا، ذبیح­الله، (1336)، تاریخ ادبیات ایران، دانشگاه تهران: تهران. فرای، ریچارد، (1368)، میراث باستانی ایران، ترجمه مسعود رجب­نیا، ج اول، انتشارات شرکت علمی و فرهنگی: تهران.
فردوسی، ابوالقاسم، (1383)، شاهنامه، جلد اول، پژوهش و نگارش، دکتر توفیق سبحانی، انتشارات روزنه: تهران.
قریب ،عبدالعظیم، (1368)، کلیله و دمنه، تهران.
 قفطی، (1347)، تاریخ الحکما، ترجمه فارسی قرن یازده، انتشارات دانشگاه تهران: تهران.
کالین، ا. رمان، (1366)، تاریخ علم (کمریج)، ترجمه حسن افشار، انتشارات پنگوئن: تهران.
کریستین­سن، آرتور، (1368)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، نشر دنیای کتاب: تهران.
گزنفون، (1343)، کورش نامه، ترجمه رضا مشایخی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب: تهران.
گیرشمن، رومن، (1372)، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، شرکت انتشارات علمی فرهنگی: تهران.
لسترنج، گای، (1373)، جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی: تهران.
مشکور، محمدجواد، (1325)، دینکرد، نشریه اسپند: طهران.
مشکور، محمدجواد، (1371)، جغرافیای تاریخی ایران باستان، دنیای کتاب: تهران.
محمدی ، محمد، (1374)، فرهنگ ایرانی پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عربی، انتشارات توس: تهران.
نجم­آبادی، محمود. (1371)، تاریخ طب در ایران پیش از اسلام، دانشگاه تهران: تهران.
ویل دورانت، (1367)، تاریخ تمدن، بخش اول، ج چهارم، انتشارات سازمان آموزشی انقلاب اسلامی: تهران.
هرودوت، (1373)، تواریخ، ترجمه وحید مازندرانی، چاپخانه وزارت و فرهنگ و هنر: تهران.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار